Haşim Meydan, deneyimli bir bürokrat. 30 yılı aşkın süredir uzman, yönetici gibi vasıflarla hizmetlerini sürdürdü. 9 ay önce İŞKUR Samsun İl Müdür olarak görev yapmaya başladı. Gelir gelmez şehrin ekonomik yapısını inceleyen Meydan, Samsun'da olmayı seviyor ve 'iyi ki gelmişim' diyor.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Sizi tanıyabilir miyiz?

Haşim MEYDAN: 1986 yılının sonunda Ankara'da göreve başladım. Farklı illerde uzmanlık, yöneticilik yaptım. Yaklaşık 30 yıllık yöneticiyim. En son Adana İŞKUR İl müdürüyken ki Adana'da 15 yıl il müdürlüğü yaptım. Rotasyonla Samsun'a gönderildim. Daha önce görmediğim bir şehirdi Samsun ve şimdi 'iyi ki Samsun'a gelmişim' diyorum.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Neler yaptınız gelir gelmez?

Haşim MEYDAN: Kuruma yabancı olmadığımdan yapılan işleri az çok biliyordum. Kendime göre bir iç dizayn yaptım. Sonrasında piyasaya çıktık. İş yerlerini gezip, işvereni görmem şart. Samsun iş gücü piyasasını tanımaya yönelik çalışmalar yapmaya devam ediyoruz.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Samsun'da ilk gözlemleriniz neler oldu?

Haşim MEYDAN: Samsun bana hiç yabancı gelmedi. Bunun sebebi iş gücü piyasasının eski görev yerim olan Adana'ya benzemesi. Ortak özellikleri tarım ve sanayi. Bizim de iki güzide ovamız var. Dolayısıyla tarıma dayalı sanayi ön planda. Ayrıca hizmet sektörünün sanayi sektöründen daha fazla geliştiğini de gördüm. Keşke sanayi sektörümüz daha fazla gelişse. İŞKUR olarak bizim aradığımız şey personel ağırlıklı sanayi. Yatırımların önünü açtığımız zaman işsizlikte bir problem yaşayacağımızı zannetmiyorum.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: İşsizlik bakamından ne durumda Samsun?

Haşim MEYDAN: Bu konuda Samsun'un diğer şehirlere kıyasla şanslı olduğunu söyleyebilirim. TÜİK verilerine baktığımızda içinde bulunduğumuz grup açısından değerlendirecek olursak Türkiye ortalamasının üzerinde değiliz. Türkiye genelinde yüzde 10.1 işsizlik varken Samsun'da yüzde 8 civarında. Tabii işsizimiz fazla şuanda İŞKUR'da 72 bin işsizimiz var. Ama şunu da belirtmeliyim iş arayanımız da fazla. Bizim uğraşımız işveren ve iş arayanları bir araya getirebilmek.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: İşveren ve iş arayanları bir araya getirebilmek adına nasıl bir çalışma yapılıyor?

Haşim MEYDAN: Her iki tarafı da analiz ediyoruz. Bunun için son zamanlarda uzmanlar istihdam etmeye başladık. İş ve meslek danışmanlarımız bir yandan işverenlerle temas halinde bir yandan da iş arayan vatandaşlarımızla birlikteler. İş arayanlarla bir araya gelen danışmanlarımız bireysel danışma görüşmesi yapıyor ve bu görüşmelerde öncelikle iş arayan kişinin yeterliliklerinin farkına varması amaçlanıyor. Sonrasında iş arama becerileri konusunda arama becerileri konusunda bir bilgilendirme yapılıyor. Bir sonraki adımda mevcut işler hakkında bilgi veriliyor. Kişi, uygun olan yere de yönlendiriliyor. Böyle bir çalışma şeklimiz var. Bu arkadaşlarımız talepleri dinlemek adına iş yeri ziyaretleri de gerçekleştiriyor. Yapılan işi yerinde görüyorlar. Ona göre eleman yönlendiriyorlar. Bu yıl içerisinde 14 binden fazla iş yeri ziyareti gerçekleştirdik.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Bu noktada yaşanan bir sıkıntı oluyor mu?

Haşim MEYDAN: Elemanlarımız gittikleri iş yerlerinde işverenle direkt görüşemiyor. Onun yerine genelde personel sorumlularıyla görüşüyorlar. Bunun için de tam olarak istediğimiz neticeyi alamıyoruz. Arkadaşlarımız bu sorunu da çabalarıyla aşıyorlar.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: İŞKUR'un işverene yönelik hizmetleri neler?

Haşim MEYDAN: İşverenlerin eleman taleplerinin alınması ve karşılanması, işgücü eğitimleri, mesleki eğitim kursları, işbaşı eğitim programlar, istihdam fuarı ve kariyer günü hizmetleri, kısa çalışma ödeneği, ücret garanti fonu, danışmanlık hizmeti, ilave istihdam desteği. İşveren bu hizmetlerden haberdar olduğunda mutlaka faydalanmak istiyor.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Bu başlıklardan bazılarını açalım dilerseniz, örneğin iş başı eğitim programı nedir?

Haşim MEYDAN: Mesleği ile ilgili bilgi, beceri ve tecrübesini artırmak isteyen işsizlerin, mesleklerini geliştirebileceği işletmelerde, iş deneyimi ve işletme kültürü kazanmak için düzenlenen programlar. 90 gün süreyle düzenleniyor.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Kimler faydalanabilir bu programdan?

Haşim MEYDAN: En az 2 sigortalı çalışanı olan özel işletmeler. Kamu kurum veya kuruluşlarının payının % 50'nin altında olduğu iktisadi teşekküller, dernekler, vakıflar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, meslek birlikleri, sendikalar, ticaret ve sanayi odaları, noterler vb.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Programa katılım koşulları neler?

Haşim MEYDAN: Kuruma kayıtlı işsiz olmak, 15 yaşını tamamlamış olmak, işverenin birinci veya ikinci derece kan hısmı veya eşi olmamak, emekli olmamak, son 3 ay içinde program düzenlenecek işletmede çalışmamak, son 1 ay işsiz olmak, iş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanarak, danışmanın uygun görüşünü almak, 15 yaşını tamamlamış tüm branşlardaki öğrenciler programdan yararlanabilirler. Bu, bana göre en büyük istihdam teşviki.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Suiistimallere karşı ne gibi tedbirler söz konusu?

Haşim MEYDAN: Samsun Valisi Osman Kaymak'ın görevlendirdiği denetim birimlerimiz var. Onlar takipte. Hem işçiler hem de işverenlerle görüşüyorlar. İkaz üzerine 15 günde düzelme olmazsa işbaşı programını kesiyoruz. Yasaklı duruma geliyor bir yıl bu programdan yararlanamıyor. Ayrıca İŞKUR'un da denetim yetkisi var. Bu bağlamda sorumlu arkadaşlarımızın ani çalışmaları da olabiliyor.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: İŞKUR yalnızca eleman sağlamıyor değil mi diğer çalışmalara da değinecek olursak neler söyleyeceksiniz?

Haşim MEYDAN: Evet, İŞKUR sadece eleman vermiyor para da veriyor. Sırf işbaşı programı için şuana kadar yaklaşık 40 milyon TL harcadık. Bu para 9 aylık sürede harcandı. Bu, sıcak hemen tüketilen para. Bu Samsun ekonomisine büyük bir katkı anlamına geliyor. Pasif işgücü faaliyetlerimiz de söz konusu bu alanda; İşsizlik sigortası, ücret garanti fonu, yarım çalışma ödeneği, kısa çalışma ödeneği başlıklarını sayabiliriz. Bunların tamamını da düşündüğümüzde ben Samsun'a geldiğim günden bu yana 111 milyon lira para harcadık diyebilirim. Bizim yatırımımız diğerlerine benzemiyor biz bina yapmıyoruz. Biz, belki de üniversite, belediyeden sonra en büyük nakit sağlayan kurumuz. Bize her yıl bütçeden pay ayırılıyor. Örneğin ben geldiğimde işbaşı eğitimi için ayrılan pay 20 milyon TL'ydi biz bu payı iki katına çıkarttık. Yöneticilerimizin bize koyduğu hedefler var. Biz bu hedefleri aşıyoruz işbaşı eğitimi ile ilgili olarak Samsun olarak Türkiye geneline baktığımızda ilk beşteyiz. Amaç birinci olabilmek Samsun'daki işsize ve işverene hizmet bizim boynumuzun borcudur. Tek isteğimiz işverenlerin bize yönelmesi.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Türkiye Ekonomi Şurası'nda özel sektörde faaliyet gösteren işverenlerimizin oluşturacakları ilave istihdam için verilecek destekleri açıklayarak işsizliğin azaltılması ve istihdamın artırılmasına yönelik 'Çalışma Hayatında Milli Seferberlik' programını başlatması ile birlikte neler yapıldı?

Haşim MEYDAN: 687 Sayılı KHK'da özel sektörde faaliyet gösteren işverenlerimizin oluşturacakları ilave istihdam için uygulanacak istihdam teşviki yayımlandı. Yeni teşvik kapsamında uygulamaya ilişkin temel noktalar şunlardır: Teşvik uygulamasından özel sektör işverenleri yararlanacaklardır. İşverenler, 31/12/2017 tarihine kadar 2016/Aralık ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısına ilave aldıkları her bir sigortalı için bu teşvikten yararlanacaklardır. Bugün için bir çalışanın işverene maliyeti 2.177 TL'dir. (SGK tarafından uygulanan 5 puanlık prim indirimi sonrasında işveren maliyeti 2.088,56 TL olmaktadır.) Uygulanacak teşvikle işverenler, mevcut çalışanlarına ilave olarak işe alacakları her 1 sigortalı için sadece 1.404 TL ödeyecek, geriye kalan 773 TL tutarındaki prim ve vergi yükümlülükleri devlet tarafından karşılanacaktır. İşverenlerin 01/02/2017 tarihinden itibaren mevcut çalışanlarına ilave alacakları sigortalıların; İŞKUR'a aktif kayıtlı işsiz olmaları, işe alındıkları tarihten önceki üç aya ilişkin (10 günden fazla) Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olmaları gerekmektedir. Bu teşvikten yararlanacak işverenler; aynı sigortalı için aynı dönemde diğer sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanamayacaklardır.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Samsunda bu zamana kadar açtığınız kurslarla birlikte istihdam olanağı sağladığınız kişi sayısı nedir?

Haşim MEYDAN: Açılan 15 istihdam garantili kursa 323 kişi katıldı, tamamlanan kurslardan şu ana kadar 82 kişi mezun oldu ve 51 kişi istihdam edildi. Bu oran şimdilik %62 olarak görünüyor. Yılsonuna kadar açılacak ve devam eden programların tamamlanması ile birlikte sadece istihdam garantili kurslardan 250 kişinin üzerinde istihdam beklemekteyiz.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: İŞKUR'a kayıtlı kişi sayısı nedir?

Haşim MEYDAN: Kayıtlı işsiz sayısı 45 bin 343 kişi. Bu kişilerin yüzde 45'i ilköğretim, yüzde 27'si ortaöğretim (lise ve dengi), yüzde 13'ü önlisans % 14'ü lisans %0,3'ü yüksek lisans ve %0,02'si de doktora mezunu.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Samsun'da işe yerleştirilen kişi sayısı ve kadınların işe yerleştirilme oranı nedir?

Haşim MEYDAN: Bu soruya farklı kategorileri de ifade ederek yanıt varmak isterim şöyle ki İşe yerleştirme: 10.736 kişinin %44,3'ü olan 4.756 kişi kadın. Kurs: 2.740 kişinin %71,8'i olan 1.968 kişi kadın. TYP 2.185 kişinin %48,8'i olan 1.066 kişi kadın. Girişimcilik: 1.329 kişinin %49,6'sı olan 659 kişi kadın. İşbaşı: 8.411 kişinin %52,8'i olan 4.373 kişi kadın. Kadınların iş hayatında yer almaları bizi mutlu ediyor.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: İŞKUR'dan faydalanmış bir bireyin daha sonrasında açılan farklı bir kursa katılma olanağı var mı?

Haşim MEYDAN: Daha önce işbaşı eğitim programına katılanlar 1 ay, kurs ve TYP programına katılanlar ise ilk programın sona ermesinde itibaren 6 ay geçtikten sonra yeni bir kursa katılabilirler. Kurumumuz aracılığıyla işe yerleştirilenler ile işsizlik sigortasından faydalananların kurs programlarına katılmasına bir engel yoktur.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: İŞKUR'daki kursları ne baz alarak açıyorsunuz?

Haşim MEYDAN: Yıllık eğitim planında olan ve işverenlerden gelen talepler dikkate alınarak kurs programları açılmaktadır.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Talep doğrultusunda kurslar açılıyor mu?

Haşim MEYDAN: Evet. İşverenler önce ihtiyaçları doğrultusunda talep veriyorlar. Karşılanamadığı durumlarda ise kurs açıp başarılı olanları istihdam ediyorlar.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Toplum yararına çalışma programı (TYP) neleri kapsıyor, nedir bu ifadenin anlamı?

Haşim MEYDAN: TYP, işsizliğin yoğun olduğu dönemlerde işsizlerin kısa süreli istihdam ve eğitimini amaçlayan, doğrudan veya yüklenici eli ile toplum yararına bir iş ya da hizmetin gerçekleştirilmesini sağlayan programlardır. Bu faaliyetler, genellikle ekonomik kriz, özelleştirme, ekonomik yapılanma, doğal afetler ve işsizliğin fazla olduğu dönemlerde yapılır. En fazla 9 ay sürecek olan TYP projelerinde katılımcılara asgari ücret ve tam kapsamlı SGK ödemesi yapılır. Hizmet sağlayıcı kuruluşların kamu kurumları olduğu programlarda çoğunlukla çevre düzenlemesi ve ağaçlandırma çalışmaları yapılmaktadır.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Bu programa kimler başvurabilir?

Haşim MEYDAN: Biz başvuranları değerlendiriyoruz. Genellikle kura ile işçi seçimi yapıyoruz. Samsun'da hep noter huzurunda kura çekimi yapıldı bu da mutluluk verici.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Hedeflenenler neler?

Haşim MEYDAN: Şunu belirtmeliyim ki bütün hizmetlerim geçmişten daha artı olmak zorunda. Ben bu yıl 10 bin kişiyi işe yerleştirmişsem seneye bu sayıyı arttıramıyorsam ben de bir eksiklik var demektir. Olması gereken bu çünkü hem bizim elemanımız tecrübe kazanıyor hem de işveren teşviklerden daha çok haberdar oluyor. Bir kurumda çalışanların tamamı neden İŞKUR üzerinden alınmasın. İşverene de şunu söylemek istiyorum: İŞKUR, vasıfsız elemanın yeri değildir. Bu algının bir an önce yıkılması gerekiyor. Biz bir telefon kadar yakınız ve internet aracılığıyla da çalışmalarımızdan haberdar olabilirler. İşverenin 'ben nitelikli eleman, ara eleman bulamıyorum' söylemini kesinlikle kabullenmiyorum çünkü ben de her türlü eleman var.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Son olarak neler söyleyeceksiniz?

Haşim MEYDAN: Bu kadar işsiz ve iş arayan kişi olan Samsun'da ben bu ihtiyacı gidermiyorsam rahat olamam. Ekibim de benimle aynı görüşte. Size de çok teşekkür ediyorum.

Burcu DÜZGÜN ÇOBAN: Biz teşekkür ederiz.

Röportaj: Burcu DÜZGÜN ÇOBAN

Fotoğraf: Pirsu DÜZGÜN