Karadeniz'in ilk aşçılık ve pastacılık okulu Samsun'da 17 Mayıs'ta açıldı. Ve o gün bu gündür Milli Eğitim'e bağlı olan bu okulda eğitimler devam ediyor. Kursta eğitim gören yetmiş sekiz öğrenci için şimdiden iş teklifleri gelmeye başladı bile. Aynı zamanda dört sınıfın eğitim gördüğü (aşçı, pastacı, pideci ve servis elemanı) bu kurs, AB destekli bir projenin ürünü. Mesleki Eğitim Mutfağımdan Geçiyor projesinin detaylarını Samsun Lokantacılar Tatlıcılar Pastacılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı İsmail Balcı ile konuştuk.

ÇOBAN: Samsun aşçılık okulu neden açıldı?

BALCI: Bizim sektörümüz ile ilgili en baştan beri bir sıkıntı var ve bizler, bu sıkıntıyı her fırsatta dile getirdik. O da eleman sıkıntısı. Çok güzel mekanlar açılıyor ki Samsun turizm noktasında çok dikkat çeken bir şehir. Tabii turizm dendiğinde de akla büyük tesisler, turizm belgeli oteller, restoranlar, kafeler geliyor. Ancak, bu tür mekanları açtığınızda çalıştıracağınız insan çok çok önemli. Kapanan yerlerle ilgili bir araştırma yaparsanız, çok büyük bir bölümünün eleman sıkıntısı nedeniyle kapandığını görürsünüz. Kapanan on mekandan dokuzunun kapanma nedeni bu.

ÇOBAN: Okul da bu nedenle açıldı öyleyse…

BALCI: Kesinlikle, projenin çıkış noktasında bu var. Ben esnaf olarak hem başkanlık yapıyorum hem de bu sektörün temsilcisiyim. Ben bir kurdele kesip açılış yaptığımda; ne kadar mutlu oluyorsam aynı yerin kapandığını gördüğümdeyse gözlerim doluyor, hüzünleniyorum. Biliyorum ki oraya insanlar çok büyük paralar harcamış, umut bağlamış.

ÇOBAN: Bu kadar mekanın kapatılmasının tek nedeni personel sıkıntısı mı?

BALCI: Tamamen bunu söylemesek de büyük bölümü bu nedenle kapanıyor.

ÇOBAN: Nasıl başladı bu proje?

BALCI: İlk önce girişimcilik eğitimi verdik. Bu eğitim, otuz iki saatlik bir eğitim oldu. Sonunda da sertifikalarını aldılar. Bu sertifikayı alan gençlerimiz devletten faizsiz maaş ve kredi alabiliyor. Bu nedenle de bu çalışma, insanlara çok cazip geliyor.

ÇOBAN: Okulda, mesleğe dair verilen eğitimler ve bu eğitimlerin süreleri neler?

BALCI: Aşçı yardımcılığı kursumuzda eğitim yedi ay, pasta ve tatlı kursumuzda altı ay, pidecilik kursumuzda beş ay sürüyor. Kursların başlama tarihleri farklı farklı ancak hepsi aynı anda bitecek. Ayrıca garson eğitiminin de üç ay sürdüğünü söyleyelim. Bu eğitimlerin hiçbirini almayan bazı kardeşlerimiz sadece KOSGEB'in verdiği girişimcilik kursunu alıp mekan açtığında ne yazık ki sonuç hüsran olabiliyor.

ÇOBAN: Bu işte önemli olan mutfak mıdır?

BALCI: Kesinlikle, bu işin mutfağı çok önemli. Örneğin ben bir esnaf lokantası çalıştırıyorum sabah dükkanımı kendim açıyorum, akşam yine kendim kapatıyorum. Ezandan bir buçuk saat önce uyanıyorum. Ve diyorum ki bu işin mutfağını bilmezseniz olmaz.

ÇOBAN: Görüyoruz ki sadece mutfak ile sınırlı kalmamışsınız. KOSGEB girişimcilik kursunu vermenizin özel bir sebebi var mı?

BALCI: Evet, bu kursu almalarını özellikle istedik. Çünkü bazı kursiyerlerimiz işyeri açabilecek kapasiteye sahip. İstedik ki ileri de böyle bir şey düşündüklerinde yeniden bir kursa katılmak zorunda kalmasınlar.

ÇOBAN: Kursiyerler neler düşünüyor memnunlar mı çalışmalardan?

BALCI: Bu şehri sevmek sözde olmaz. Biz on beş yirmi dokuz yaş arası gençleri eğitiyoruz. Bu kişiler okulu bitirmiş ancak hiçbir yere işe girememiş. Kursiyerlerimize, ne yapmak istiyorsun, kursumuzdan memnun musunuz diye sürekli soruyoruz. Bu gibi sorulara her zaman olumlu cevaplar alıyoruz öyle ki biz kursu açmadan önce bir yedek liste oluşturduk. Kursumuz dört buçuk aydır devam ediyor bu yedek listesine hiç ihtiyaç duymadık çünkü bir tane bile gelmeyen öğrencimiz yok. Bunun sebebi ne biliyor musunuz biz kursiyerlerimize hem eğitim hem de sevgi veriyoruz. Kursumuzda çok ciddi bir aile ortamı var herkes birbirine saygı duyuyor. Kursiyerlerimizi biz de çok seviyoruz.

ÇOBAN: Bu projenin toplumsal bir amacı var mı?

BALCI: Biz kursiyerleri seçerken, çok özenli davrandık. İstedik ki bu gençleri topluma kazandıralım. Siz sahip çıkmazsanız elinde pis bir mendille, 'ben hoca efendiyim' der ve o gençlere sahip çıkar. Ve bugün yaşanan 15 Temmuz süreci söz konusu olur. Biz bu gençlere sahip çıkıyoruz. Ayrıca bu gençlerimiz proje AB projesi olduğu için günlük 10 Avro harçlık alıyor. Kursiyerlerimizin tamamının ahlakına kefiliz.

ÇOBAN: Bu okulda kaç öğrenci var?

BALCI: 78 öğrencimiz var. Geçtiğimiz günlerde o öğrencilerimizden biriyle konuştum ve ona dedim ki 'kursumuzdan memnun musun?' verdiği cevap hakikaten beni çok etkiledi. Dedi ki 'ben hiçbir ümidim olmadan evde beklerken, bana bir telefon geldi öğrendim ki beni seçmişsiniz ve kursa geldim. Bugün kurstan aldığım 10 Avro harçlığımı da hayır işleri için harcıyorum. Sadece ben değil bu yardımı yaptığım kişiler de size dua ediyor' bu paylaşımla birlikte boş bir iş yapmadığımızı bir kez daha anladım. Bu 78 öğrencinin yarısını istihdama katarsak ki, daha fazla olacağına inanıyorum, bu bir nimettir bence. 'Samsunculuk lafta olmamalı.

ÇOBAN: Kursiyerlerin, şu anki durumu nedir ve dersler kaç saat sürüyor?

BALCI: Bir gün gelip yapılan ürünleri tatmanızı isterim. Tüm sınıflarımız çok çok iyi noktada. Derslerimiz sabah saat sekizde başlıyor. Akşam saat altı, yedi hatta ders durumuna göre yedi buçuğa kadar devam ediyor. Sabahçı öğlenci şeklinde sürdürüyoruz kursu. Dört tane grup aynı anda da çalışabiliyor. Tarifle terzi olunmadığı gibi tarifle aşçı da olunmaz. Pratik yapmak şart.

ÇOBAN: Sadece pratik eğitim mi var?

BALCI: Pratik eğitime geçilmeden önce, teorik olarak da eğitim aldılar. Bu eğitim yaklaşık bir ay sürdü. Bu eğitimin içinde E- ticaret ve halkla ilişkiler gibi çok sayıda konu var. Sonrasında pratik eğitime geçildi.

ÇOBAN: Bu kurs tamamlandığında kursiyerlerin hayatlarında neler değişecek?

BALCI: Bakanlığın başarılı öğrencilerimiz ile ilgili çok güzel planları var. Onlar İtalyan mutfağını görme şansına sahip olabilecekler. Ayrıca bu eğitimi alan öğrencilerimiz mekanların eleman alımlarında tabi ki daha şanslı. Hatta şunu da söylemeliyim; bizim kursiyerlerimize çok ciddi mekanlardan teklifler var. Önceleri bazı kursiyerlerimiz bu mekanlara gidip yarı zamanlı çalıştı. Ancak sonrasında gördük ki çok yoruluyorlar şimdi göndermiyoruz. Şimdi notlarımızı alıyoruz okul bittikten sonra kursiyerlerimiz bu teklifleri değerlendirecek. Biz bu kursu on yıl verelim on yıl boyunca kursiyerlerin istihdam edileceği mekan olur. Çünkü çok ciddi eleman yetersizliği söz konusu.

ÇOBAN: Peki, kursların devamı gelecek mi?

BALCI: İhtiyaç hat safhada, yetişmiş insan maalesef yok. Bunu birileri yetiştirmezse; ihtiyaç her geçen gün artacaktır. Eğer bu konuda Samsun diğer şehirlerden transfer alıyorsa, bunun sebebi kimsenin konuya el atmamasıdır. Birçok ilden de bu işi nasıl başardığımıza dair telefon alıyoruz. Proje örnek oldu. Devamının gelmesini tabi ki istiyoruz. Fuat ve Erdoğan Bey de devam edeceğini söylüyorlar ve AB olmasa bile biz varız diyorlar. Yüzlerce insan da kurs için sırada bekliyor.

ÇOBAN: Proje ortakları kimler?

BALCI: Birinci ortağımız eş finansmanımız İlkadım Belediyesi. Başkan Erdoğan Tok'a çok teşekkür ediyorum. Ayrıca Samsun Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İŞKUR, da proje ortaklarımız bizi her zaman destekleyen AK Parti Samsun Milletvekili Fuat Köktaş'a da çok teşekkür ederiz. Kursumuz 650 metrekare alanda çalışmalarını sürdürüyor. Bu fiziksel imkanı oluşturan da İlkadım Belediyesi oldu. Üstelik konu ile ilgili olarak Belediye Başkanı Erdoğan Tok'u bir kez bile aramadım. Bu alanın kirasını İlkadım Belediyesi ödüyor. Restorasyon ve çevre düzenlemeleri de yine belediyeye ait. Büyükşehir Belediyesi de projeyi çok önemsiyor. Bu proje, Türkiye'ye örnek ve tek.

ÇOBAN: Projenin tanıtımı için çeşitli törenler yaptınız bunlar sürecek mi?

BALCI: Evet, bu tür törenleri çok önemsiyoruz. Bu projede bize destek verenler, törenlerde yer alıyor ayrıca bir kitap bastırıyoruz bu kitapta da bize destek veren herkes yer alacak. Hani derler ya tohum saç bitmezse toprak utansın. Bu kurslarda inandıklarım, güvendiklerim var. Samsunlu şefler çıkacak. Samsun'un markası olacak. Türkiye'de ses getirecek şefler şu anda bu kursun öğrencisi.

ÇOBAN: Samsun mutfağı ne düzeyde şu an?

BALCI: Açık söylemek gerekirse istediğimiz düzeyde değil. Sulu yemek konusunda sıkıntılar var. Yemek kültürümüz zayıf. Zeytinyağlı yemekler zayıf. Biz Samsun pidesiyle övünüyoruz oysaki pide sadece Samsun'un değil tüm Karadeniz'de yapılıyor. Hamsi, kuymak ve lahana yemekleri için de aynı şeyi söyleyebiliriz. Samsun'a özel olan sadece Bafra nokulu Çarşamba kıvratması gibi yemekler var. Biz istiyoruz ki Samsun'da hangi pideciye girilirse girilsin pide güzel olsun. Kısacası bir standart oluşsun istiyoruz. Bu da bu tür kurslar ile sağlanacak.

ÇOBAN: Kurs ne zaman bitecek?

BALCI: 10 Aralık'ta dersler bitecek, 20 gün staj var. Ondan sonra ödüllü proje yarışmaları, yurtdışı programı olacak sonuç olarak proje şubat ayında bitecek.

ÇOBAN: Başka isimler tarafından böyle bir kurs açılırsa tepkiniz ne olur?

BALCI: Buna benzer bir kursu kim yaparsa yapsın bilgi ve belge konusunda ona hamallık yapacağımı ifade etmek isterim. Bu tür eğitimler genellikle çok pahalı olduğu için insanlar faydalanamıyor.

ÇOBAN: Kursiyer profilinden söz edecek olursak, kimler var bu kursta?

BALCI: Öğrencilerimizin içerisinde Turizm Otelcilik mezunu isimler var. Bu öğrencileri özellikle seçtik. Bu işi seviyorlar ki o bölümü seçmişler diye düşündük. Bunun dışında da diğer kursiyerlerimizin çok büyük çoğunluğu lise ve üniversite mezunu. Bu meslek, sevilen bir meslek bu da bizi sevindiriyor. Kurs sonucunda kursiyerlerimizden yüzde yirmi beşini istihdam etme zorunluluğumuz var ben diyorum ki yüzde yirmi beş boşta kalırsa projeyi başarısız kabul ederim. Bana göre kursiyerlerimizin birçoğu kurs bitmeden iş bulacak.

ÇOBAN: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da projenin yürütücüsü…

BALCI: Evet, hatta 15 Temmuz olayı olmasaydı o dönem Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı olan Süleyman Soylu projemizin resmi açılış törenine gelecekti. Projemizin sonundaysa şimdiki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımızı davet edeceğiz. Şunu da söylemek istiyorum. İnsanlar randevusuz şekilde istedikleri zaman kurs binamıza gelebilirler buna da açığız.

ÇOBAN: İŞKUR'un nasıl bir desteği var?

BALCI: İŞKUR aracılığıyla öğrenci seçimi yapıldı ve öğrencilerin sigortalarını da yine İŞKUR yapıyor. Bu kurs İŞKUR aracılığıyla açıldı. İlkadım Halk Eğitim'in de belgelendirmeyi yaptığını söylemeden geçmeyelim.

ÇOBAN: Kursta hazırlanan yemekler ne oluyor?

BALCI: Yapılanları öncelikle kursiyerlerimiz mutlaka tadıyorlar. Sonrasındaysa İlkadım Belediyesi Sosyal Yardımlaşma Vakfı'nın belirlediği ihtiyaç sahibi isimler var yemekler onlara ulaştırılıyor. Ayrıca kursiyer seçerken de ekonomik durumu çok iyi olmayan ailelere öncelik tanıdık.

ÇOBAN: Çok teşekkür ederiz.

RÖPORTAJ: BURCU DÜZGÜN ÇOBAN
FOTOĞRAF: BARIŞ BUDANOĞLU