Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi 2017 yılının ilk 9 aylık verilerine göre Samsun'da özel ve kamu bankalarından kullanılan nakit kredi miktarı 2016 eylül sonu itibariyle 12 milyar 85 milyon 292 bin Türk Lirası iken, 2017 eylül sonu itibariyle yüzde 20.17 artışla 14 milyar 523 milyon 283 bin TL oldu. Samsun'da yaşanan kredi talebi artışını değerlendiren iş dünyası temsilcileriyse, "Durum ciddi" alarmı verdi.

KRİZE YOL AÇABİLİR

Son dönemde piyasanın darboğaz yaşadığını söyleyen Türkiye Genç İşadamları Konfederasyonu (TÜGİK) Yönetim Kurulu Üyesi ve Samsun Genç İşadamları Derneği (SAMGİAD) Başkanı Savaş Gömeç, "Bir kişi de 'Ben çok iyiyim' demiyor, diyemiyor. Bu da rakamlara yansımış durumda zaten. Böyle dönemlerde çok hesapsız biçimde, düşünülmeden alınan krediler belki bir nefes aldırıyor ama ilerleyen günlerde piyasa toparlanmadığı takdirde de plansız kredi kullanan birçok iş adamı ve esnafın batması söz konusu olabilir. Kredilerin verilirken de dikkat edilmesi, krediyi alacak kişinin de kırk kere hesap yapıp bir kere karar vermesi gerekiyor. Ürettiğimizden fazla tüketiyoruz. Üreteceğimiz potansiyelin çok üzerinde hedef koyuyoruz. Ayağımızı yorganımıza göre uzatmamız gereken bir süreçteyiz. İçeride ve dışarıda birçok sorunla uğraşıp adeta yedi düvelle savaşıyoruz. Bu durumda bile lüks tüketimden geri kalmıyoruz. Bu krizlerin sonucunda farketmeden 20 yıllık emeklerimiz ve yatırımlarımız bulunduğu yerde değerini kaybediyor. Son bir ayda bile döviz artışından bütçemiziden yüzde 15'lik bir oran havaya uçtu. İnsanlar geleceklerinden çalarak bu tüketimleri yapıyorlar. Kredi kullanımı bu şekilde devam ederse ciddi biçimde krize yol açacaktır. Etraflıca düşünülmesi ve kredi kullanımının öyle gerçekleşmesi gerekiyor" dedi.

BU ŞEKİLDE SÜRDÜRÜLEMEZ

Samsun'da yaşanan tablonun Türkiye'den farklı olmadığını ifade eden Karadeniz Genç İş Adamları Federasyonu (KARGİF) Başkanı Levent Özden, "Ülkenin genelinde böyle olumsuz bir tablo var. Son iki yıldır süreç sağlıklı işlemiyor, ekonomide çarklar dönmüyor. Kobi ve yerel esnaf ölçeğinde ciddi bir sıkıntı yaşanıyor. Esnaf gelirden çok, giderlerle mücadele etmek zorunda. Çünkü işletme giderleri sürekli daha fazla. İnsanlar borçla borç ödemek gibi bir sarmalın içerisinde. Kredi talebindeki patlamayla anlıyoruz ki insanlar kendisini krediyle finanse ediyor. Mevcut özkaynakla elde edilecek karlarla geçinilemediğinin net göstergesi. Kredilerin ödenememesinde de ciddi bir artış var. Süreç sağlıklı gitmiyor. 2 yıldır döviz kuru ve faizlerdeki artış, siyasetteki dalgalanmalarla birlikte esnaf ve vatandaşı altından kalkamayacağı yüklere neden oldu. Bu durumun artık doğru yorumlanmasını, günü kurtaracak çözümlerden ziyade kalıcı ekonomik tedbirlerin alınması gerekli. Hükümetin artık taşın altına elini koyması lazım. Biz iş dünyasının sesi olarak artık sürdürülemez bir durumun içinde olduğunu ifade ediyoruz" diye konuştu.

BİR DEPREM OLMADAN TOPARLANMALIYIZ

Türkiye'nin büyüme rakamlarının her yıl bir üste çıkması gerektiğini belirten Orta Karadeniz Sanayici İşadamları Dernekleri Federasyonu (ORKASİFED) Başkanı Emin Bahri Uğurlu ise, "Uluslararası piyasalardaki ve güneydeki hareketlilikten dolayı büyüme rakamlarımız düştü. Kamu yatırımlarındaki büyüme oranı artarken, reel sektördeki büyüme yüzde 1-2'lerde dolanıyor. Girişimci istediği ciroyu yapamayınca mecburen kredi çekiyor. Krediden çıkması için tekrar büyümenin olması lazım ama o da bir türlü gerçekleşemiyor. Hem seçimler üst üste geldi, 15 Temmuz'u yaşadık, daha fazla gerginlik yaşamadan büyümenin reel sektörde de sağlanması lazım. Bankaların kredi verme konusunda da hassas olması lazım. Yoksa bu kredi oranları yılbaşından sonra yüzde 10'a kadar artacaktır. 2019 yılında seçim yaşayacağız. Bir rehavet verilmeye çalışılıyor ama hoş olmuyor bu bir fay kırığına neden olabilir. Bir deprem olmadan toparlamamız lazım. Borçlanma devam ederse, bu domino taşı etkisi yaratabilir. Gelecek açısından zor günlere neden olur, bir şoku daha kaldıramayız" sözlerini kaydetti.

PİYASADA NAKİT AKIŞI SAĞLIKLI DEĞİL

rrr

Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Samsun Şube Başkanı Haluk Tan da kredi kullanımının bilhassa iş adamlarının işletmelerini büyütme ve projelerini gerçekleştirme noktasında öz sermaye eksiliğinden kaynaklı şirketlerin mecburen kullandıklarını belirterek, "Ticaretle uğraşanlar bu kredileri zaman dilimleri içerisinde kullandı. Hatta son yıllarda sadece ticarette değil, vatandaşlar da kendi hayalleri için kredi kullanıyorlar. Ancak krediler son zamanlarda ticarette öz sermaye ihtiyacı haricinde de kullanım yaygınlaştı. Yani artık krediler işi büyütmek için değil, borçları ötelemek için kullanılmaya başlandı. Bankaların uyguladığı faizleri de düşündüğümüzde bu şekilde kredi kullanımı ciddi anlamda sıkıntı oluşturuyor. Bu faizler ileride daha da zor duruma düşürebilir. Bir insan 100 lira alıp, 120 liralık bir rakam ödüyorsa; 100 liralık sermayeyle yapılan işletmenin önce 20 lirayı çıkartıp 120 lira daha kazandıktan sonra masraflarını ve karını ortaya koymak zorunda. Kredi işletmeyi belki bir süre nefes aldırır. Bana göre maliyetler çok iyi hesaplanmalı ve o şekilde kredi çekmeli. Kredinin bu kadar fazla kullanılması, piyasadaki nakit akışının da çok sağlıklı olmadığını göstergesi. Önümüzdeki aylarda aşırı derece kredi kullanımının olmamasını temenni ediyorum" ifadelerini kullandı.

Zerrin SOMUNCU

Samsun Haberleri