Samsun'da Mahalle ve Çarşı Bekçisi olan Resul Temur, 'Bizler şu an için mahallelerimizde bekçi kardeşiz. Daha sonra bekçi abi ve yıllar sonra da bekçi baba olmayı hedefliyoruz' dedi. Samsun Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdürü Aydın Özdemir ve Çarşı ve Mahalle Bekçisi Resul Temur ile sohbet ettik. Keyifli okumalar.

Çarşı ve mahalle bekçisinin tanımı tam olarak nedir?

Aydın ÖZDEMİR: Çarşı ve Mahalle Bekçisi, Emniyet Teşkilatı içerisinde geceleyin yaya devriye görevi ifa ederek suçun önlenmesi, meydana gelen suçun şüphelilerinin yakalanması için 772 sayılı kanun ve diğer ilgili mevzuata göre görev yapan personeli ifade ediyor. 772 sayılı kanuna göre de mülki amirin emrinde, genel zabıtaya yardımcı, silahlı bir kuruluştur şeklinde tanımlanmaktadır.

Samsun'da kaç bekçi görev yapıyor?

Aydın ÖZDEMİR: Samsun Emniyet Müdürlüğü bünyesinde toplam 478 Çarşı ve Mahalle Bekçisi bulunmaktadır. Bu personel yaklaşık olarak 100 devriye güzergahında görev yapmaktadır.

Siz nasıl karar verdiniz bekçi olmaya?

Resul TEMUR: Ben 13 aydır bu görevi sürdürüyorum. Bundan önce özel bir hastanede servis şoförlüğü yapıyordum. Uzman çavuş olmak istedim ancak il değiştirmek zorunda olacağım için eşim sıcak bakmadı. Daha sonra böyle bir fırsat oluşunca değerlendirmek istedim. Mesleğimi severek sürdürüyorum. Bizler şuan için mahallelerimizde bekçi kardeşiz. Daha sonra bekçi abi ve yıllar sonra da bekçi baba olmayı hedefliyoruz.

Bekçilerin görevleri neler?

Aydın ÖZDEMİR: Bekçilerin görevlerini önleyici ve adli görevler şeklin iki başlık olarak ayırabiliriz. Önleyici görevler, kişilerin canı, ırzına ve malına gelen her türlü saldırı önlemek, görevli olduğu devriye alanlarında suç işlene yerleri tespit ederek bunlara yönelik tedbirler almak, gürültüyü men etmek, görevli oldukları alanlarda trafik ile ilgili tedbirleri almak trafiğin akışını sağlamak, yardıma ihtiyacı olanlara yardım etmek bu başlıkları çoğaltmak da mümkün. Suç işlendikten sonra ise adli görevleri olay yerini korumak suç delillerini muhafaza etmek şüpheli şahısları yakalamak, suç delillerini ele geçirmek, müdahale ettikleri olayların tutanaklarını tanzim etmek ve elde edilen şahıs delil suç aleti ve tanzim edilen tutanakları soruşturmacı adli kolluk personeline teslim etmek sayılabilir.

Nasıl bekçi olunur, siz hangi süreçlerden geçtiniz?

Resul TEMUR: Emniyet Genel Müdürlüğünün ilgili mevzuatla belirlemiş olduğu şartları taşıyan kişiler arasında sırasıyla mülakat ve spor sınavlarında başarılı olanlara, 8 haftalık bir eğitim veriliyor. Sonra yapılan yazılı sınavda başarılı olup, ilgili mevzuatta belirtilen sağlık şartlarını taşıyan kişiler haklarında yapılan güvenlik soruşturmasının olumlu olması durumunda 1 haftalık oryantasyon eğitimi tamamladıktan sonra bekçi olunuyor. Ben de bu süreçlerden geçtim.

Bekçilerin polislerden ayrılan yönleri neler?

Aydın ÖZDEMİR: Emniyet teşkilatı içerisinde polis ve bekçinin görev ve yetki olarak hiçbir farkı yoktur. Bekçiler de polisler gibi aynı yetkilerle donatılmıştır. Görevli oldukları alanda kişi ve araç durdurma, kimlik sorma, üst ve araç araması yapma, şartlar oluşmuşsa yakalama, buna bağlı olarak yine şartlar oluşmuşsa fiziki güç kullanma ve her türlü zor kullanma araçlarından faydalanma yetkileri var. Bu yetkilere bağlı olarak da görevli oldukları alanlarda kendilerine verilen adli ve idari görevleri yerine getirerek suçları önleme ve meydana gelen olaylarda da suçluları yakalama görevleri vardır.

Aslında geçmiş dönemde mahalle bekçilerinin olduğunu biliyoruz. Şimdi de konu ile ilgili yeni bir süreç söz konusu. Neden yeniden ihtiyaç duyuldu bekçilere?

Aydın ÖZDEMİR: Emniyet Genel Müdürlüğü önleyici hizmet kapsamında yürütülen suçla mücadelenin daha etkin yürütülebilmesi, alan hakimiyetinin sağlanarak toplumda güven ve huzur ortamının algısal olarak da yerleştirilmesi ve pekiştirilmesinin yanında geleneksel olarak bakıldığında, sokaklarda geceleri bekçilerin devriye gezerek düdük çalması, görevli oldukları alanda yaşayan insanların tamamını bire bir tanımaları, geceleri çalışan nöbetçi eczaneler, fırınlar gibi yerleri ziyaret ederek sorunların dinlenmesi gibi kendiliğinden gelişen faaliyetler güvenlik anlayışının da toplumda yerleşmesine neden olması sebeplerinden dolayı bekçiliğe ihtiyaç duyuldu.

Kadınlar da bekçi olabiliyor değil mi?

Aydın ÖZDEMİR: Evet olabiliyor. Şuan için Samsun'da kadın bekçi yok ama son dönemde 7 farklı ilde yaklaşık 70kadın bekçi görev yapıyor. Önümüzdeki günlerde bunun, 81 ilin tamamına yayılacağını düşünüyorum.

Görev yaparken sahada en çok hangi zorluklarla karşılaşıyorsunuz?

Resul TEMUR: Çarşı ve mahalle bekçilerinin görev ve yetkilerinin vatandaşlar tarafından tam olarak bilinmemesi, olumsuzluklara neden olabiliyor. Vatandaşın çarşı ve mahalle bekçileri hakkında özellikle bilmesi gereken şey bekçilerin emniyet hizmetleri sınıfı personel olduğu, polis ile yetki ve görev bakımından bir farkı olamadığı gerçeğidir. Görev yaptıkları alanlarda araç ve kişi durdurma kimlik ve diğer resmi belgeleri isteme, kişi ve araç araması yapma, meydana gelen adli ve idari olaylarda alınması gereken acil tedbirleri alma, adli olaylarda ve muhafazası gereken konularda yakalama yapma, suç delillerini ele geçirme gibi görevler başlıca sayılabilir.

Çalışma saatleriniz nedir?

Resul TEMUR: Şuan yaz saati uygulaması söz konusu. 21:00'da başladığımız görevi 05:00'a kadar sürdürüyoruz.

Samsun suç oranı yüksek bir il mi?

Aydın ÖZDEMİR: Ne yazık ki Samsun'dan bir suç şehriymiş gibi bahsediliyor. Bu algının değişmesi gerekiyor. Çünkü Samsun bir suç şehri değil. Samsun gerçekten güvenli bir şehir. Samsun nüfus olarak ülkemizde 16. sırada dolayısıyla büyük bir şehir. Şehrimizde hareketli bir nüfus da söz konusu. Samsun'un en çok suç işlenen 2. Şehir olduğu ifade ediliyor ancak bu kesinlikle yanlış. Samsun'da suçlar artmıyor. Tam tersi azalıyor.

Yabancı uyruklu şahıslar suçu artırıyor mu, yabancıların suçlara katılım oranı nedir?

Aydın ÖZDEMİR: Yabancı şahıslar suç oranlarını artırmıyor, katılım oranları 2018 yılı rakamı mevcut olaylara bakıldığında bu oran çok küçüktür.

Faili meçhul cinayetler ve kasten adam öldürme ile ilgili nasıl bir tablo söz konusu?

Aydın ÖZDEMİR: 2005'ten günümüze kadar toplam 4 adet faali meçhul kasten öldürme olayının soruşturması halen devam etmekte olup, ilimizde yıllık olarak değerlendirildiğinde yaklaşık 20 kasten öldürme olayı meydana gelmektedir.

Çok teşekkür ederiz.

Röportaj: Burcu DÜZGÜN ÇOBAN

Fotoğraf: Pirsu DÜZGÜN