Medicana Samsun Hastanesi Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Nurullah Dikmen, 'Son yıllarda iş ve gezi amaçlı seyahat edenlerin sayısında ulaşımın kolaylaşması nedeniyle artış olmuştur. Bu artış seyahat edilen ülkeden alınabilecek bir bulaşıcı hastalık riskini de beraberinde getirir. Seyahat hastalıkları yolculuk yaptığınız yere, yolculuk şeklinize ve gittiğiniz yerde yaptığınız aktivitelere bağlı olarak ortaya çıkan sağlık problemleridir' dedi

İŞTE HASTALIKLAR VE YAPILMASI GEREKENLER

Doktor Dikmen, seyahat nedeniyle bulaşabilecek hastalıkları şu şekilde sıraladı: Seyahat ishalleri: Tüm dünyada, en sık görülen seyahat hastalığı; bakteriler, virüsler ve parazitlerin neden olduğu seyahat ishalleridir. Temiz olmayan yiyecek ve sularla bulaşan; E.coli, salmonella , vibrio gibi bakteriler ve bazı parazitler ishal yapabilir.(kolera,tifo vb.).Temizliği şüpheli olan yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalıdır.

Sıtma: ciddi fakat önlenebilir bir hastalıktır. Bazen ölümcül olabilir. Doktorunuzun uygun gördüğü bir antimalaryal ilaçla beraber sivrisinek sokmalarına karşı alınacak kişisel önlemler yeterli olacaktır. Tüm çocuklar ve yetişkinler sıtmaya karşı risk altındadır. Ve şu ilaçlardan birini kullanmalıdır: Atovaquone / proguanil, doxycycline, mefloquine veya prımaquine Unutmayın ki sıtmanın kuluçka süresi bir yılı bulabilir. Ateş, nezle hali, terleme, üşüme gibi şikayetlerle başlayabilir. Doktorunuza, yaptığınız seyahatten söz etmelisiniz. Sıtma dışında gidilen ülkenin mikrobik yapısına ve vücudunuzun bağışıklık durumuna bağlı olarak, ülkemizde görülmeyen pek çok tropikal hastalık görülebilmektedir.

Sivrisinek ısırıklarını önleyen kişisel korunma önlemleri

Alacakaranlık ve şafak arasında içeride kalın.

Geceleri dışarı çıkarken uzun kollu kıyafet, uzun pantolon ve çorap giyin.

Kapıları ve pencereleri perdelerle örtün

Maruz kalan cilde DEET içeren bir böcek kovucu uygulayın; önerilen şekilde tekrarlayın.

Göz kapaklarından, dudaklardan, güneşte yanmış veya hasar görmüş cildinizden sakının, yüzünüze püskürtmeyin

Sivrisinek matlarını, böcek ilacı ile kaplanmış (elektrikle veya elektrikle ısıtılmadan ısıtılmış) kullanın.

Lamba veya gece sivrisinek bobinlerini yaşam ve uyku alanlarında yakabilirsiniz.

Yatak üzerinde sivrisinek geçirmez bir yatak ağı kullanın, kenarları sıkışmış.

Yatak ağının yırtılmadığından ve yatak ağına hapsolmuş sivrisinek olmadığından emin olun.

Koruma, periyodik olarak yatak ağını bir böcek ilacı ile tedavi ederek arttırılacaktır.

Evin içine, özellikle alacakaranlıkta bir aerosol böcek ilacı (uçan böcekler için) püskürtün.

Yatak odaları, pencereleri kapattıktan sonra.

Tavan vantilatörleri ve klimalar çok etkilidir.

Kıyafetlere bu amaç için kaydedilmiş bir böcek ilacı uygulayın.'

PROFİLAKSİ VE AŞI

'Hastalığın komplikasyonsuz sıtmadan ağır sıtmaya geçmesi için geçen süre, eğer hasta profilaksi almışsa daha uzun olabilir' diyen Doktor Dikmen, 'Sadece sıtma profilaksisinde kayıtlı olan ajanlar etkilidir. Bitkisel ve benzeri preparatların, önerilen dozlarda kullanıldığında sıtmaya karşı koruma sağladığı gösterilmemiştir.

Sarıhumma: Sinek ısırmalarıyla bulaşabilen yüksek ateş ve sarılıkla karakterize bir hastalıktır. Sarıhumma (Yellow fever ) aşı belgesi dünyanın bazı bölgelerine giden kişiler için ibraz edilmesi zorunlu bir belgedir. Ülkemizde sarıhumma aşısı sadece Hudut ve Sahiller Genel Müdürlüğü (Sağlık Bakanlığı) tarafından yapılabilmektedir.

Zika virüsü: Virüs Aedes aegypti denen ve bu virüsü taşıyan sivrisineğin sokmasıyla bulaşır. Bu sinek aynı zamanda bu bölgelerde Chikungunya ve Deng gibi virüsleri de taşıyabilir ve insanlara bu hastalıkları bulaştırabilir. Zika virüs altı ay kadar idrar ve üreme organ salgılarında kaldığı için cinsel yolla da bulaşabilir. Bu sineğin özelliği ve sıtmayı bulaştıran Anophel cinsi sivrisinekten farkı ise gündüz de insanları sokmasıdır. Kuluçka süresi sonunda kırgınlık, halsizlik, hafif ateş, eklem ve tendon ağrıları ve kaşıntılı kızamık benzeri döküntü ile başlayabilir. Döküntü 3-4 günde iz bırakmadan solar ve arkasından artrit denen geçici eklem iltihabı gelişebilir. Bu iltihap romatoid artrit veya ankilozan spondilit gibi müzmin romatizmal hastalıkları olanlarda uzun süren alevlenmelere ve bu hastalıkların tanısı konmamış bazı kişilerde ortaya çıkmasına neden olabilir. Hastalığın 2/3 oranında belirtisiz seyrettiği de bilinmelidir. Tedavisi yoktur. Aşı çalışmaları başlamış ancak sonuçlanması uzun yıllar alacağı ifade edilmektedir' dedi.

ZİKA VİRÜSÜNDEN NASIL KORUNALIM?

Doktor Dikmen, açıklamalarına şu ifadelerle devam etti:

'1- Doğurganlık yaşındaki kadınlar bu ülkelere seyahatten 6 ay sonrasına kadar gebe kalmamalı, bu ülkelere seyahat eden erkekler ise eşlerini aynı süre zarfında gebe bırakmamalıdır.

2-Gebe kadınların bu hastalığın olduğu bölgelere seyahat etmemeleri gerekmektedir.

3-Romatoid artrit, ankilozan spondilit v.b. gibi eklem ve ekleri hastalığı olanlar (romatizmal hastalıklar) bu ülkelere seyahat ederken dikkatli olmalı.

4- Sivrisinek sokmalarına karşı cibinlikler ve uzun kollu gömlek, pantolon giyilmeli ve vücudun açık yerlerine repellent denen sinek kovucular sürülmelidir.

5- Son olarak gidilecek ülkelerdeki hastalıklara karşı uyarılar ve öneriler için doktora başvurmalısınız.

6-Doktorunuzdan gideceğiniz ülkeye seyahat öncesi o ülkedeki bulaşıcı hastalıklar hakkında bilgi alınız.

7- Aşı ile korunabilir birçok bulaşıcı hastalığa karşı çocuklardakine benzer şekilde erişkinlere ait aşı takvimi olduğu bilinmeli ve bunu hayata geçirmemiz gerektiğinin bilincinde olmalıyız.

KLİMA HASTALIĞI NEDİR?

Klima hastalığının (Lejyoner Hastalığı) bakterinin neden olduğu pnömoni yani zatürre hastalığı olarak tanımlandığını dile getiren Doktor Dikmen, 'Bakteri nemli ortamlarda ve akarsu ya da göllerde yaşar ve bu ortamlarda uzun süre canlılığını koruyabilir. Bakteri bu özelliği nedeniyle klima sistemlerinde de yaşayabilmektedir. Hastalığa halk arasında klima hastalığı denilmesinin sebebi de budur. Hastalığa neden olan bakteri büyük oteller ya da buna benzer kuruluşların su sistemlerine doğal kaynaklardan bulaşabilir ve bu sistemler içerisinde bakım ve dezenfeksiyon koşullarına uyulmadığı takdirde üreyebilir. Su sisteminde üreyen bakteriler su boruları, banyo armatürleri gibi çeşitli ortamlarda üremelerin devam ederek suyun kullanımı sırasında oluşan damlacıkların solukla akciğere alınması sonucu hastalığa neden olur. Bu bakterinin hastalık yapma potansiyeli oldukça zayıftır. Bundan dolayı bakteriyi alan kişinin vücut direnci önemlidir. Hastalık kronik akciğer veya karaciğer hastalığı olanlarda, kanserli hastalarda, şeker hastalığı, alkolizm, yoğun sigara kullanımı neticesi savunma sisteminin zayıflayan kişilerde hastalığın oluşumu daha yüksek orandadır Hastalık tipik zatürre belirtilerine benzer belirtiler vermez. Akciğer ve solunum sistemine ait şikayetler ön planda değildir. İlk 24-48 saat içinde halsizlik, kırgınlık, yaygın kas ağrıları, şiddetli baş ağrısı ve huzursuzluk vardır. Daha sonra ateş ve ilk iki günde yoğun olmak üzere kuru öksürük görülür. Bulantı, kusma ishal, karın ağrısı gibi sindirim sistemi bulguları olabilir. Hastaların yüzde 20'sinde sinir sistemi bulguları, konsantrasyon bozuklukları hatta koma görülebilir. Hastanın şikayetleri, fizik muayene bulguları ve akciğer filmleri ile diğer akciğer enfeksiyonlarından ayrılması mümkün değildir. Bunun için tanıda ilk koşul hastalığın akla getirilmesidir. Bir takım laboratuvar testler tanıya yardımcıdır. Tedavide 15-21 gün süreyle bu bakterilere yönelik antibiyotikler kullanılmalıdır. Uygun antibiyotik, uygun süre ve uygun dozda kullanılması ile hastalık tedavi edilir' şeklinde konuştu.