Bir toplumun genel ortalaması esnaflar yani ticaret adamlarıdır. Ayrıca bu insanlar toplumun her kesimi ile de diyalog halindedirler. Bu nedenledir ki, ticaret erbabı olarak nitelendirdiğimiz bu insanların ahlaki yapıları son derece önemlidir.

Önce Fütüvvet, sonra da Ahi olarak adlandırılan bu sınıfın geçmişte İslam toplumuna ve devlete büyük katkıları olmuşlardır.

Selçuklularda ve Osmanlılarda esnaf ve sanatkarların yaptıkları işin bir piri/kurucusu olduğuna inanır ve böylelikle de kurucusunun özelliklerini ve ticari ahlak felsefelerini yansıtan levhalar asarlardı.

Onlardan bazıları şöyledir: Bir aşçı dükkanında: 'Her taamın lezzeti ta ki dimağdan çıkar/ tuz ekmek hakkını bilmeyen akıbet gözden çıkar.'

Balıkçı dükkanında: 'Ehl-i aşka müptelayım nemelazım kar benim, / Mal ve mülküm yoktur ama kanaatim var benim.'

Bazı dükkanlarda: 'Dükkan kapusu Hak kapusu, Hakkına yalvar, / Çeşmim gibidir çeşmeleri akmazsa da damlar.'

Bir şekerci dükkanında: 'Sade pirinç zerde olma bal gerektir kazgana, / Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana.'

Berber dükkanında: 'Her seherde besmeleyle açılır dükanımız, / Hazreti Şeyh Selman Pak'tır pirimiz üstadımız..'

Bir hamamda ve saatçı dükkanında: 'Gelen gelsin saadetle, / Giden gitsin selametle.'

Marangoz dükkanında: 'Safa geldin ey müsafir, ısmarla kahve içelim, / İşçi ile sohbet olmaz, bir merhaba der geçelim.'

Bir başka dükkanda: ' Payidar olsun cihanda şanlı büyük milletimiz, / Helalinden nasip olsun kazancımız, kısmetimiz. / Veresiye hoş şey değil, yoktur buna niyetimiz, / Müşterimiz, hiç şüphesiz bizim velinimetimiz. / Müşterilerimiz velinimet, yarınımız yarimiz. / Ziyadesi zarar verir kanaattir karımız.'

Bir başka dükkanda: 'Müşteri velinimetimiz, / Hizmet etmek emelimiz. / Yorulmadan yol alınmaz, / Çalışmadan mal alınmaz / Çalışırsan usanmadan / Kara günler kara kalmaz. '

Ve daha bir çok sözler ve öğütler. Eski ruh olmadan ve bu ilkeleri vicdanların bekçisi yapmadan hiçbir şey yapamayız.

Ya vicdan yada yasa egemenliğini inşa etmeliyiz.

Selam ticaretini doğru yapanlara…[email protected]