İyot eksikliği hâlâ büyük bir halk sağlığı sorunu
Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Çelik, 1-7 Haziran İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi Haftası kapsamında yaptığı açıklamada, iyot eksikliğinin günümüzde de önemini koruyan bir toplum sağlığı problemi olduğunu belirtti. Özellikle çocuklarda büyüme geriliği ve zeka geriliği ile bağlantılı olduğuna dikkat çeken Çelik, hamilelerde ise düşük ve fetüs kayıplarının başlıca sebeplerinden birinin bu eksiklik olduğunu vurguladı.
Dünyada önlenebilir zeka geriliğinin başlıca nedeni
İyotun, mikro besinler arasında yer alan ve insan sağlığı için elzem bir element olduğunu ifade eden Doç. Dr. Çelik, “İyot eksikliği, çocukların hem fiziksel büyümesini hem de zihinsel gelişimini olumsuz etkileyebiliyor. Hatta ciddi yetersizlik durumlarında IQ seviyelerinde azalma görülebiliyor. Bu da iyotun ne denli kritik bir rol oynadığını gözler önüne seriyor,” dedi.
Hamilelikte iyot takviyesi hekim kontrolünde alınmalı
İyot genellikle mide ve ince bağırsakta emiliyor ancak bazı durumlarda, özellikle gebelik ve emzirme dönemlerinde yalnızca besin yoluyla alınan miktar yeterli olmuyor. Bu noktada anne adaylarının mutlaka uzman hekim kontrolünde iyot desteği alması gerektiğini vurgulayan Çelik, “Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği, gebelik ve laktasyon sürecinde iyot takviyesini öneriyor. Özellikle gebeliğin ilk 14 haftası fetüs tamamen anneye bağımlı olduğu için bu dönem kritik önem taşıyor,” şeklinde konuştu.
Türkiye’de iyot eksikliğine karşı büyük mesafe kat edildi
Çelik, ülkemizde 1999 yılında yapılan bir araştırmaya atıfta bulunarak, o dönemde okul çağı çocuklarında guatr görülme oranının %38’e kadar çıktığını belirtti. Bunun başlıca nedeninin iyot yetersizliği olduğunu söyleyen uzman isim, 2000’li yılların başında alınan önlemlerle önemli ilerlemeler kaydedildiğini dile getirdi. “Sofra tuzlarına iyot eklenmesiyle başlatılan profilaksi çalışmaları sayesinde halkın günlük iyot ihtiyacı büyük ölçüde karşılandı. Bu uygulamayla birlikte guatr vakalarında da gözle görülür bir düşüş yaşandı,” dedi.
Fazlası da zararlı: "İki ucu keskin bıçak"
İyot alımının da belli bir dengede tutulması gerektiğini vurgulayan Çelik, bu konuda önemli bir uyarıda bulunarak, “İyotun eksikliği kadar fazlası da sağlığa zarar verebilir. Doktor tavsiyesi olmadan gelişigüzel iyot takviyesi kullanılmamalı. Tiroit bezinde zaten yeterli iyot bulunan bireylerde fazla alım, başka hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir,” ifadelerini kullandı.
Hangi besinlerde bulunur?
Son olarak, iyotun doğal kaynaklarına değinen Çelik, bu önemli elementin kabuklu deniz ürünleri, balık, süt ve süt ürünleri, tavuk ile yumurtada bol miktarda yer aldığını belirtti. Bu besinlerin düzenli olarak tüketilmesinin, iyot ihtiyacını karşılamada etkili olduğunu söyledi.
