Bilim insanları, zekanın büyük bir kısmının genetik olduğunu ve bu genetik bilgilerin büyük ölçüde anneden geçtiğini açıklıyor. Ancak bu durum, babaların rolünü göz ardı etmemizi gerektirmiyor. Zeka genleri X kromozomunda taşınırken, anneler çocuklarına bu genleri aktarırken, babaların da çocuklarının potansiyelini şekillendiren kritik bir etkisi bulunuyor.
Zeka Genleri Nereden Geliyor? Anneden Mi Babadan Mı?
Yeni araştırmalar, zekanın %40-60'ının genetik olduğunu, bu genetik bilgilerin çoğunun ise anneden geçtiğini gösteriyor. X kromozomunda yer alan zeka genleri, çocukların bilişsel gelişiminde kritik rol oynuyor. Kadınlar iki X kromozomuna sahip olduğundan, zeka genlerini aktarma ihtimalleri erkeklerden daha fazla. Erkeklerde yalnızca bir X kromozomu bulunduğundan, zeka genlerinin babadan geçme olasılığı daha düşük. Bununla birlikte, Glasgow'daki bilim insanları, babadan gelen bazı bilişsel işlev genlerinin doğrudan devre dışı kaldığını da tespit etti.
Laboratuvar Deneylerinden Şaşırtıcı Sonuçlar
Fareler üzerinde yapılan genetik çalışmalar, ilginç bulgulara ulaşılmasını sağladı. Fazla anne geni taşıyan farelerin beyinleri büyük, vücutları ise küçük olurken; fazla baba geni taşıyan farelerin beyinleri küçük, vücutları ise büyük oldu. Bu deneyler, anneden gelen genlerin beyin gelişimi üzerinde daha fazla etkili olduğunu ortaya koydu. Ayrıca, anneden gelen genlerin beyin fonksiyonlarını yöneten serebral kortekste aktif olduğu; babadan gelen genlerin ise içgüdüsel davranışları yöneten limbik sistemde yoğunlaştığı gözlemlendi.
İnsanlar Üzerindeki Uzun Süreli Araştırmalardan Çarpıcı Sonuçlar
1994 yılından itibaren 14-22 yaş arası 12 bin 686 genç üzerinde yapılan uzun vadeli araştırmalar, çocukların zekasını en güçlü şekilde öngören faktörün annenin IQ’su olduğunu ortaya koydu. Eğitim seviyesi, sosyo-ekonomik durum ve ırk gibi diğer faktörler hesaba katılsa da, annenin zekası, çocukların zeka düzeyinde belirleyici bir rol oynadı.
Zeka Sadece Genetikten Mi Kaynaklanır?
Bilim insanları, zekanın sadece %40-60’ının genetik olduğunu ve geri kalanının çevresel faktörlere bağlı olarak şekillendiğini vurguluyor. Annenin çocukla kurduğu duygusal bağ da zihinsel gelişimde çok önemli bir faktör. Washington Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmaya göre, anneleriyle sıcak ve destekleyici ilişkiler kurarak büyüyen çocuklar, 13 yaşlarına geldiklerinde ortalama olarak %10 daha büyük hipokampüse (hafıza ve öğrenmeden sorumlu beyin bölgesi) sahip oluyorlar.
Babaların Rolü ve Zeka Gelişimi
Annelerin genetik katkısı ne kadar büyük olsa da, babaların çocukların zekâ gelişimindeki rolü de büyük önem taşıyor. Babadan gelen duygusal ve davranışsal özellikler, çocuğun potansiyelini ortaya çıkaran önemli etkenlerden biri. Araştırmalar, hem annelerin hem de babaların, çocuklarına duygusal destek vererek ve rol model olmanın, zeka gelişimine katkı sağladığını gösteriyor. Bu nedenle, zekâ sadece genetik mirasla şekillenmeyip, çevresel etmenlerin de büyük rol oynadığı bir süreçtir.