Hacettepe, Bilkent ve Başkent Üniversiteleri, en önemli hastalık ve ölüm nedeni olan tütün kullanımının önlenmesi çalışmalarına katkı sunmak amacıyla üniversite kampüslerinde tütün kullanımının önlenmesi amacıyla çalışma başlattı. Hacettepe Üniversitesi Sıhhiye Kampüsünde düzenlenen toplantıda 'Tütünsüz Üniversite İçin Adım Adım' çalışmalarına ilişkin Bilkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Abdullah Atalar, Başkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ali Haberal ve Hacettepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Haluk Özen bilgi verdi.Kampüsleri sigarasız hale getirmeye karar verdiklerini kaydeden Bilkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Abdullah Atalar, bu kapsamda atılan adımlar hakkında şunları söyledi:'Bilkent Üniversitesi Senatosu 2022 yılının Eylül ayını kendisine hedef koydu. 2022 yılının Eylül ayında kampüsün girişinde 'Bu kampüste sigara içilmez' levhaları olacak. Şu anda Doğu kampüsümüzde sigara içmek yasak. İnsanların büyük bir kısmı sigaraya üniversite hayatında başlıyor. Başlamış olanları bıraktırmak ise hiç kolay değil. Üniversitelerin; sigara içilmeyen, sigara içmeyi zorlaştıran, çekici olmaktan çıkaran bir şey olması lazım. Üniversitemizin sigara içilmeyen alanlarını adım adım genişleterek 2022 yılında tamamen bütün kampüsü sigarasız hale getireceğiz' ifadelerini kullandı.Başkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ali Haberal ise, 'Sigara sağlığa zarar veren en büyük zararların başında geliyor. Bir insanın kendisine zarar vermesi gibi bir şey düşünülemez. Burada bazı öncelikleri yapmamız gerekiyordu. Başkent Üniversitesi olarak bu konuda epeyce çalışmalarımızı sürdürdük. Bilkent'i örnek alarak cezai işlemleri yerine getirmeye başlayacağız. Bir takım tedbirler ve cezai işlemler uygulanmazsa insanları caydırmak kolay olmuyor. En büyük faktör para ve disiplin cezası. Bir taraftan ceza bir taraftan da eğitimle bu sorunları çözmeyi arzuluyoruz' açıklamasında bulundu.Hacettepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Haluk Özen, 'Bütün üniversitelerimiz yarın bu kampüslerin tütünsüz olacağını düşünmüyor. Bizim bir hedefimiz var ve bu hedefe adım adım yaklaşmak gerekiyor. Onun için de 'Tütünsüz Üniversite İçin Adım Adım' uygulama rehberi hazırladık. Sigara içilen alanları daraltma ve cazibelerini azaltma üzerine inşa oluyor. Tütünsüz üniversite, sağlıklı bir çevrede yaşayabilmek için de ulaşılması gereken bir hedef olarak kabul edilmeli. Tütünsüz üniversite, tütün kullanan ve kullanmayan herkesin sağlık hakkının korunması için önemli bir uygulama. Ayrıca, mücadele etmemiz gereken büyük bir sermaye gurubu olduğunun da bilinciyle bu işi yapmamız lazım. Tütün ve tütün mamullerini pazarlamakta olan sermaye guruplarının öğrenciye ulaşmak için her türlü yolu sponsorluklar dahil olmak üzere çok beklenilecek bir durumdur. Bunların tamamına hayır diyebilmek, sağlığın tarafında olmak ve gençlerimizi bu zararlı alışkanlıklardan korumak olacaktır. Bu dönemde sigara içme alışkanlığını edinmedikten sonra ilerde sigaraya başlamak oranı gittikçe düşmektedir' dedi.Hacettepe, Bilkent ve Başkent Üniversitelerinin 'Tütünsüz Üniversite İçin Adım Adım' uygulaması için ortak bildiri yayımladı. Yayımlanan bildiride;'Ülkemizde en önemli hastalık ve ölüm nedeni olan tütün kullanımının önlenmesi çalışmalarına katkı sunabilmek için üç üniversite kısa/orta dönemde tütünsüz olması konusunda yapılması gerekenler üzerinde ortak çalışma başlatmışlardır. Bu çalışmalar Dünya Sağlık Örgütü tarafından Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi ile tanımlanmış tütün kontrolünün evrensel yaklaşımları ve ülkemizde yürürlükte olan 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Önlenmesi ve Kontrolü Kanunu'nun da gerekleri arasındadır. Kanunun birinci maddesinde amacın kişileri ve gelecek nesilleri tütün ürünlerinin zararlarından korumak olduğu açıkça belirtilmektedir. Toplantımızın amacına yönelik gerekçelerimizin ardından sizlerle bazı bilgileri paylaşmak istiyoruz. Kapsam olarak tütün kontrolü; tütün kullanımına hiç başlanmaması, kullananların bırakması ve tütün dumanından pasif etkilenimin önlenmesidir Tütün kullanımı bir bağımlılıktır. Dolayısıyla basit bir davranış gibi algılamak doğru değildir. Üniversitelerde okuyan gençlerin bir kısmı tütün ürünü kullanmaya üniversite yaşamlarında başlamaktadırlar. Öğrencilerin bir bölümü de daha önce tütün kullanımına başlamış olup üniversite ortamında bu davranışlarını sürdürmektedirler En yaygın olarak kullanılan/içilen tütün ürünü sigaradır. Ancak öğrenciler gençler arasında nargile, elektronik sigara, vb. ürünler de kullanılan tütün ürünleri arasındadır. Bu noktada; her türlü tütün ürününün hastalandırdığını, öldürdüğünü ve tütün ürünlerinin zararları arasında herhangi bir kıyaslama yapmanın son derece yanlış olduğunu bir kez daha hatırlatmak istiyoruz Üniversitelerde tütün kontrolü çalışmalarını sistematik ve sürekli bir biçimde sürdürme gereksinimi bulunmaktadır. 'Tütünsüz Üniversite' yaklaşımı bu amaçla dünyada benimsenmiş uygulamalar bütünüdür. Uygulamaların temel gerekçeleri arasında: üniversitelerde sağlıklı yaşam davranışlarının yaygınlaştırılması, üniversitelerde okuyan/çalışan/vb. bireylerin toplum için rol modeli olması, gelecek nesillerin tütünsüz bir yaşam sürebilmesi öne çıkmaktadır Ayrıca; üniversitelerin çoğunluğunda sağlık, sosyal ve davranış bilimlerine ait bölümler mevcuttur. Bu bilim alanlarının temel misyonları arasında tütünsüz bir yaşamı önceleyen sağlık ve sağlığın geliştirilmesi ile ilgili bilimsel verileri üretmek de bulunmaktadır. Uygulamaların nihai amaçları arasında ise kapalı ve açık alanlarda tütün kullanılmaması, tütün satışının kampüs içerisinde olmaması, tütün bırakmak isteyenlere yardım olanaklarının sağlanması yer almaktadır. Biraz daha ayrıntılı incelendiğinde, herhangi bir üniversitenin 'Tütünsüz Üniversite' olarak değerlendirilebilmesi için aşağıdaki adımların tamamlanması önerilmektedir. Tütün kontrolü ile ilgili plan ve programın yapılması ve bu süreçten üniversitenin bütün bileşenlerinin haberdar edilmesi. Kampüs içerisinde tütün kullanılan/içilen alanların bütünüyle kaldırılması. Tütün kontrolü çalışmalarının üniversite bünyesinde bir birim tarafından sürdürülmesi. 'Tütünsüz Üniversite' politikasının öğrenim gören/çalışan/vb. bütün bileşenler tarafından içselleştirilmesi için eğitim ve farkındalık çalışmalarının yapılması ve sürdürülmesi. Tütün bırakmak isteyenlere yönelik olarak bırakma hizmetlerinin herkes tarafından ulaşılabilir olmasının sağlanması. Bu adımların yanı sıra yapılan çalışmaların izleme/değerlendirmesinin yapılması gerekmektedir Anlaşıldığı üzere bu adımlar tütün kontrolü çalışmalarının sistematik bir zeminde ilerlemesini kolaylaştırabilecek yaklaşımlardır. 'Tütünsüz Üniversite' sağlıklı bir çevrede yaşayabilmek için de ulaşılması gereken bir hedef olarak kabul edilmelidir. 'Tütünsüz Üniversite' tütün kullanan ve kullanmayan herkesin sağlık hakkının korunması için önemli bir uygulamadır Yapılan/planlanan bütün adımlar tütün endüstrisi ile mücadele anlamı da taşımaktadır. Bu konuda herhangi bir çıkar çakışması mücadeleyi olumsuz yönde etkileyecektir. Endüstri gençlere ulaşmak amacıyla çeşitli girişimlerde bulunabilmektedir. Bunların tamamına hayır diyebilmek sağlığın tarafında olmak demektir. Üniversitelerde tütün kontrolü çalışmalarının bilimden beslenen evrensel gelişmelerle de uyumlu olarak güncellenmesi gerekmektedir. Üniversiteler aynı zamanda toplumun yararına olan tütün kontrolü uygulamaları ile ilgili farkındalık çalışmalarını sürekli olarak yapmalıdırlar ve bu çalışmalarını kamuoyu ile de paylaşmalıdırlar Bu uygulamaların sağlıklı olarak hayata geçmesi için yönetimlerin, üniversite çalışanlarının ve öğrencilerin süreci desteklemesi gerekmektedir. Bu temel gerekçelerden hareketle, bugün üniversitelerimizde tütün kontrolü ile ilgili çalışmalara olan desteğimizin en üst düzeyde olduğunu bir kez daha vurgulamak istiyoruz. Her üç üniversitemizin yapısındaki farklılıklar nedeniyle uygulamalarımızın ayrıntıları ve zaman planları farklı olabilir ancak temel amacımız ortaktır' ifadeleri yer aldı.