Günümüzde ChatGPT ve benzeri yapay zekâ sistemleri, pek çok insan için vazgeçilmez hale geldi. Gerek yazı yazarken, gerekse bilgiye ulaşmada sağladığı hız ve pratiklik, bu araçların popülerliğini artırıyor. Ancak bu kolaylıkların, uzun vadede zihinsel işlevler üzerinde nasıl bir etki yarattığı konusu ciddi bir araştırma konusu haline gelmiş durumda. MIT Media Lab’de gerçekleştirilen yeni bir deney, bu konuda düşündürücü sonuçlar ortaya koydu.
Üç Grupla Yürütülen Deney Beyin Aktivitesini Mercek Altına Aldı
Araştırma kapsamında 18 ila 39 yaşları arasında 54 kişi üç farklı gruba ayrıldı. Birinci grup ChatGPT kullanarak, ikinci grup Google’dan faydalanarak, üçüncü grup ise tamamen kendi bilgi ve becerisiyle kompozisyon yazdı. Bu süreçte tüm katılımcıların beyin aktiviteleri EEG cihazlarıyla takip edildi.
Yapay Zekâyla Yazılan Yazılar "Ruhsuz" Bulundu
Deney sonunda ChatGPT kullanan grubun beyin aktivitelerinde ciddi bir düşüş gözlemlendi. Süreç ilerledikçe katılımcıların çaba harcamaktan uzaklaştığı ve yazıların neredeyse tamamen yapay zekâ tarafından üretildiği tespit edildi. Yazılar incelendiğinde kişisel katkıdan yoksun, benzer yapılarla dolu ve yaratıcı öğelerden uzak olduğu görüldü. İki öğretmenin değerlendirmesiyle bu metinler "ruhsuz" olarak tanımlandı.
Kendi Yazısıyla Yazılanlar Daha Etkileyici ve Kalıcı Oldu
Sadece beyin gücünü kullanarak yazan katılımcılar ise hem yüksek beyin aktivitesi sergiledi hem de yazma sürecine daha fazla anlam yükledi. Bu gruptakilerin yazıları daha yaratıcı bulundu ve yazma eyleminden tatmin oldukları gözlemlendi. Google arama motorunu kullanan grup da tatmin edici sonuçlar elde etti ve zihinsel faaliyetleri daha aktifti. Bu da hâlâ bilgiye erişim için araştırma yapmanın önemini ortaya koyuyor.
ChatGPT Grubu Yazdığını Hatırlamakta Zorlandı
İkinci aşamada tüm katılımcılardan daha önce yazdıkları metinleri yeniden yazmaları istendi. Yapay zekâ kullanan grup, yardım almadan bu görevi yerine getirmekte zorlandı. Birçoğu ne yazdığını hatırlayamıyordu. EEG sonuçları da hafızanın yeterince devreye girmediğini kanıtladı. Diğer iki grup ise bilgileri daha net hatırladı ve beyinsel bağlantıların daha güçlü olduğu gözlemlendi.
Gelişmekte Olan Beyinler İçin Daha Büyük Risk Oluşturuyor
Çalışmayı yöneten Nataliya Kosmyna, özellikle çocuklar ve gençlerin bu tarz araçlardan daha yoğun biçimde etkilenebileceğini belirtti. Kosmyna, “Bir gün birinin çıkıp ‘GPT ile anaokulu eğitimi verelim’ demesinden ciddi endişe duyuyorum” ifadelerini kullandı. Bu nedenle, sonuçlar henüz hakem onayından geçmemiş olsa da, toplumla paylaşma gereği duyduğunu vurguladı.
Yapay Zekâ Kullanımı Dengeyle Şart
Yapay zekâ, hayatı kolaylaştıran güçlü bir araç olabilir. Ancak bu kolaylığa fazla bağımlı hale gelmek, özellikle zihinsel gelişimin sürdüğü yaşlarda olumsuz etkiler doğurabilir. Araştırma, her şeyi ChatGPT’ye yaptırmanın kısa vadeli verim sunsa da, uzun vadede bilişsel yeteneklerimizi köreltebileceğine dikkat çekiyor. Bu nedenle, teknolojiden yararlanırken onun yerine düşünmeyi tamamen bırakmamak büyük önem taşıyor.
