Erzurum'da Fay Hattının Üzerinde Hayat

Hangi ilçe ne kadar tehlikede? Yapılar sağlam mı, zemin ne durumda? Herkesin bilmesi gerekenler bir araya getirildi. Devamı haberde...

Yakutiye'nin tarihi sokakları bugün ne kadar güvenli?

Erzurum’un göbeği sayılan Yakutiye, eski Erzurum evleri ve taş yapılarıyla ünlü. Ama işte bu nostaljik yapılar, yeni deprem yönetmeliklerine hiç mi hiç uymuyor. Zemin mi? Alüvyon. Yani yumuşak. Depremde ilk sarsılacak yerlerden biri. Hatırlayanlar vardır, 2004’te yaşanan 5.7’lik depremde bazı sokaklar taş üstünde taş bırakmamıştı neredeyse.

Palandöken kartpostallık ama zemini kaygan

Palandöken sadece kayakla değil, deprem riskiyle de anılıyor artık. İlçe, eski alüvyon zemine oturmuş. Sarsıntıyı daha fazla hissediyor. Üstüne bir de Palandöken Fayına yakın. 80'lerde yapılan bazı apartmanlar çatlaklarla dolu. 2020’de yaşanan 4.9 büyüklüğündeki sarsıntıda bile tavanlar çöken evler olmuştu.

Aziziye'de fay hattı neredeyse mahallenin içinden geçiyor

Aziziye, Erzurum’un üç merkez ilçesinden biri ama bazı bölgeleri fay hattına yürüyerek 10 dakikalık mesafede. Özellikle Ilıca tarafı hassas. Eski kooperatif evlerinin çoğu 80’lerden kalma. Üzerine kar yükü binen çatılar, depremle birleşince büyük tehlike anlamına geliyor.

Hınıs ve Tekman diken üstünde

Bu iki ilçe 1. derece deprem kuşağında. Doğu Anadolu Fay Hattına yakınlar. 2003’te Hınıs’ta yaşanan 6.1 büyüklüğündeki depremde birçok ev çökmüştü. O günden bu yana yapıların çoğu yenilenmedi. Özellikle kırsalda kerpiç ve taş evler hala ayakta. Ama ne kadar dayanıklı, orası belirsiz.

Pasinler sık sık sallanıyor

Doğudaki Pasinler, adeta bir sarsıntı merkezi. Aktif faylarla çevrili. 2021’de yaşanan 5.1’lik deprem sonrası birçok evde hasar oluştu. Bazı zeminler öyle gevşek ki, araç park ettiğiniz yer sabaha başka yerde olabilir.

Karayazı’da yapılar eski, zemin daha da eski

Karayazı, yapı stoğu bakımından en zayıf ilçelerden biri. 90’lardan kalan binalar, modern yönetmeliklere hiç uymuyor. Fay hattına yakınlığı da işin tuzu biberi. 2005’te yaşanan 5.3 büyüklüğündeki depremde onlarca evde çatlaklar oluşmuştu.

Horasan ve Narman nispeten daha sakin ama risk bitmiş değil

İki ilçe de 2. derece deprem bölgesi sayılıyor. Yani birinci derece kadar tehlikeli olmasa da, zaman zaman kendini hatırlatıyor. 2012’de Narman’da yaşanan 4.8’lik deprem sonrası bazı okullar boşaltılmıştı. Yapı stoku buralarda da ciddi soru işaretleri taşıyor.

Oltu ve Tortum: Sessizliğin altında hareket var

Erzurum’un kuzeyinde kalan Oltu ve Tortum, yerel faylarla çevrili. Bu faylar çok büyük sarsıntılar üretmese de, 5.0-6.0 arası depremler için hazır kıta. Binalar mı? Özellikle köylerdeki yapılar çoğunlukla betonarme dışı.

Erzurum’da kentsel dönüşüm neden hızlanmalı?

Depremlerle birlikte zemin yapısı, fay hattı yakınlığı ve yapı kalitesi birleşince Erzurum’un pek çok ilçesi risk altında. Uzmanlar yıllardır uyarıyor ama kentsel dönüşüm hâlâ istenilen hızda değil. İnsanlar eski binalarda yaşamaya devam ediyor. Belki de en büyük risk, bu kabulleniş.