Yıllardır Alzheimer, demans ve Parkinson gibi nörolojik hastalıklar üzerine çalışan Prof. Dr. Şahin, yaşlı bireylerdeki hafıza problemlerinin “normal yaşlanma süreci” olarak görülmesinin yanlış bir algı olduğunu belirtti. “Toplumda hâlâ yaşlıların unutkanlığının doğal bir sonuç olduğu düşünülüyor. Oysa bu, çoğu zaman göz ardı edilen ciddi bir sorunun işareti olabilir.” dedi.
Tanı Alanların Yarısı Tedaviyi Yarıda Bırakıyor
Prof. Dr. Şahin, kliniklere başvuru oranlarının düşük olduğunu ve teşhis konulmasına rağmen hastaların büyük kısmının tedaviye sadık kalmadığını söyledi. “Bu tür hastalıklar için verilen ilaçlar çoğunlukla ömür boyu kullanılmalı. Ancak birçok hasta ya ilaca hiç başlamıyor ya da kısa sürede bırakıyor. Bu durum yalnızca Türkiye’de değil, dünya genelinde de yaygın.” diye konuştu.
Demansın kesin bir şekilde önlenebileceğine dair henüz bir yöntem olmadığını belirten Şahin, yine de sağlıklı yaşam alışkanlıklarının etkili olduğunu kaydetti. “Fiziksel aktivite, dengeli beslenme, zihinsel uğraşlar ve kronik hastalıkların kontrol altında tutulması, hastalığın başlangıcını geciktirebilir ya da belirtileri hafifletebilir.”
Alzheimer Tedavisinde Yeni Gelişmeler
2000’li yıllardan bu yana kullanılan ilaçların etkisinin sınırlı kaldığını ifade eden Şahin, son dönemde ABD'de onaylanan iki yeni ilacın umut vadettiğini söyledi. Ancak bu ilaçların insanlar üzerindeki etkisinin sınırlı olduğuna dikkat çekti: “Hayvan deneylerinde başarılı olan bu ilaçlar, insanlarda yüzde 30 civarında etkili oldu. Ayrıca oldukça yüksek fiyatlara sahipler. Türkiye’de bu ilaçların onayı için başvuru yapıldığını biliyorum ama hem etki oranı hem de maliyet sebebiyle nasıl bir karar çıkacağı belirsiz.”
Şahin, Türkiye'den de bazı araştırma merkezlerinin bu yeni nesil ilaçlarla ilgili yürütülen Faz 2 ve Faz 3 klinik çalışmalarına katıldığını söyledi.
Beyin Sağlığı İçin Aktif Yaşam Önemli
Unutkanlıktan korunmak için genç yaşlardan itibaren aktif bir yaşam tarzı benimsenmesi gerektiğini belirten Şahin, “Kalp sağlığına iyi gelen her şey beyin için de faydalı. Bu nedenle düşük kolesterollü beslenme, düzenli egzersiz, sosyal etkinliklere katılım, entelektüel faaliyetler oldukça önemli.” dedi.
Gıda takviyeleri konusunda ise net konuşan Şahin, “Omega-3, ginkgo biloba, ceviz gibi ürünlerin koruyuculuğu olduğu söylense de bunlar üzerinde yapılan geniş kapsamlı araştırmalarda anlamlı bir fayda görülmedi.” ifadesini kullandı.
Her Unutkanlık Demans Değildir Ama…
Her hafıza sorununun demansla ilişkili olmadığını belirten Şahin, yine de bu durumun profesyonel değerlendirmeye ihtiyaç duyduğunu vurguladı. “Unutkanlık günlük yaşamı aksatmaya başladıysa ya da çevremiz bu durumu fark etmeye başladıysa zaman kaybetmeden bir uzmana başvurmak gerekir.”
Alzheimer hastalığının aile öyküsüne bağlı olarak gelişme olasılığının arttığını da hatırlatan Prof. Dr. Şahin, “Genetik geçiş yüzde 3-5 arasında. Ancak birinci derece akrabalarda hastalık öyküsü varsa risk, genetik aktarım olmasa bile iki katına çıkıyor.” diye konuştu.
Ayrıca kronik uykusuzluk, sağlıksız beslenme ve zararlı alışkanlıkların doğrudan demans nedeni olmasa da, riski önemli ölçüde artırabileceğini sözlerine ekledi.