İnsan yaşamının temelini oluşturan DNA’nın laboratuvar ortamında sıfırdan inşa edilmesine yönelik yenilikçi bir girişim resmen başlatıldı. Bu alandaki çalışmalar, şimdiye kadar etik ve güvenlik kaygıları nedeniyle tabu kabul ediliyordu. Ancak İngiltere merkezli dünyanın önde gelen tıbbi yardım kuruluşlarından Wellcome Trust, projeye 10 milyon sterlinlik kaynak sağlayarak sürece ivme kazandırdı. Araştırmanın amacı; ciddi hastalıklarla mücadelede devrim yaratabilecek genetik yapıların sentetik olarak üretilmesi. Yine de bazı uzmanlar, bu teknolojinin potansiyel kötüye kullanım risklerine karşı dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor.
“Hastalıklara Dirençli Hücreler Üreteceğiz”
Cambridge’deki MRC Moleküler Biyoloji Laboratuvarı’ndan Dr. Julian Sale, BBC News’e verdiği demeçte bu gelişmeyi “biyolojideki bir sonraki büyük adım” olarak tanımladı. Sale, projenin yalnızca hastalıkları tedavi etmekle kalmayıp, yaşlanma sürecini de daha sağlıklı hale getirebileceğini ifade etti. “Ufuk çizgisi sınırsız. Bu teknikle, kalp, karaciğer ve bağışıklık sistemi gibi hayati organların bozulmuş hücrelerini yeniden oluşturabilecek kapasitede hücreler üretmeyi hedefliyoruz.” dedi.
DNA'nın Kodlarını Yeniden Yazmak
Proje, İnsan Genomu Projesi'nin tamamlanmasının 25. yıldönümünde duyuruldu. Genetik bilimin dönüm noktalarından biri olan İnsan Genomu Projesi, insan genetik yapısının tüm bileşenlerinin okunmasını mümkün kılmıştı. Yeni proje ise bu adımı daha ileriye taşıyarak, DNA’yı sadece okumakla kalmayıp baştan yazılabilir hâle getirmeyi amaçlıyor. Sentetik İnsan Genomu Projesi olarak adlandırılan bu girişim, moleküler düzeyde insan DNA'sının parçalarının laboratuvar koşullarında yeniden sentezlenmesine olanak sağlayacak.
“Bu Bir Sentetik Yaşam Denemesi Değil”
Araştırmanın yalnızca laboratuvar ortamında sürdürüleceği ve yapay bir insan ya da canlı üretme gibi bir hedef taşımadığı açıklandı. Ancak kullanılan teknoloji, insan biyolojisi üzerinde eşi benzeri görülmemiş bir müdahale yetkisi sunuyor. Bu durum, gelecekte nasıl kullanılabileceğine dair endişeleri de beraberinde getiriyor.
Genetik Müdahalenin Karanlık Yüzü: Biyolojik Tehlike mi?
Bilimsel kazanımların yanı sıra, potansiyel tehditler de gündemde. Edinburgh Üniversitesi’nden, yapay insan kromozomu geliştirme üzerine çalışan genetik uzmanı Prof. Bill Earnshaw, projeye dair bazı çekincelerini dile getirdi. Earnshaw, bu teknoloji sayesinde etik dışı yollarla biyolojik silahlar üretilebileceğini ya da insan DNA’sına sahip canlıların yaratılabileceğini belirtti. Ona göre, kötü niyetli bireyler bu araştırmaları suistimal ederek insan genetiğini manipüle edebilir.
Sentetik genetik mühendisliği alanında atılan bu adım, tıbbın geleceği açısından umut vaat ederken, beraberinde getirdiği risklerle dikkatle izlenmesi gereken bir dönemin kapısını aralıyor.
