n

n

n

n

n

n Ulusal ekonomimizde “Ar-Ge” , “İnovasyon” ve “Orta Gelir Tuzağı” terimlerini sıkça duyar olduk. Birbiriyle oldukça ilintili olan bu deyimlerin yerli yerinde kullanılması, toplum tarafından iyice anlaşılması son derece önem taşımakta.

n

n

n

n Gelir Düzeyine Göre Ülke Sınıflandırılması (¹)

n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n
n

n Kişi Başına Yıllık Ortalama Gelir

n 		n

n

n
n

n Düşük Gelirli Ekonomiler

n 		n

n 1.025 Dolar ve Altı

n
n

n Orta Gelirli Ekonomiler

n 		n

n 1.026-12.475 Dolar Arası

n
n

n *Alt Orta Gelirli Eko.

n 		n

n 1.026-4.035 Dolar Arası

n
n

n *Üst Orta Gelirli Eko.

n 		n

n 4.036-12.475 Dolar Arası

n
n

n Yüksek Gelirli Ekonomiler

n 		n

n 12.476 Dolar ve Üzeri

n
n

n Kaynak: Dünya Bankası

n

n

n

n Dünya Bankası tarafından hazırlanan “Gelir Düzeyine Göre Ülke Sınıflandırılması” tablosunu incelediğimizde; ülkemizin Üst Orta Gelirli Ekonomiler arasında olduğunu görürüz. Yüksek Gelirli Ekonomiler ise bilim ve teknolojide rekabet edebilir seviyeye gelmiş ülkelerden oluşuyor.

n

n

n

n Kalkınma süreçlerinde bol ve ucuz işgücü çalıştırarak hızlı bir şekilde üstlere tırmanabilen düşük gelirli ekonomiler orta gelir kategorisine yükseldiklerinde; bilim ve teknolojiye sahip olmadıklarından avantajlarını yitirmekte, rekabet gücü olumsuz etkilenerek ivmelerini kaybetmektedirler. Ülkelerin yaşadıkları bu kısır döngüye “Orta Gelir Tuzağı” adı verilmektedir.

n

n

n

n Orta Gelir Tuzağı’na takılıp kalan ülkeler ağırlıklı olarak Afrika, Güneydoğu Asya ve Latin Amerika ülkelerinden oluşmaktadır. Dünyadaki orta gelirli ülkelerin üçte ikisi bu tuzağa yakalanmıştır. Tuzağa yakalanan üst orta gelirli ülkeler 15-20 yıl yüksek gelirli ülkeler kategorisine geçememiştir.

n

n

n

n Tuzağa takılmadan yoluna devam edebilen ülkelere en yerinde örnek ise Güney Kore’dir.1990’lı yılların başında 8.000 dolar civarında olan kişi başına milli gelirini 1995 yılında 10.000 doların üstüne taşıyan Güney Kore 1996 yılındaki Güneydoğu Asya krizine rağmen istikrarlı bir şekilde büyümesini sürdürerek 2008 yılında tuzağa yakalanmadan yüksek gelirli ülkeler kategorisine çıkmıştır.

n

n

n

n Güney Kore’nin anılan dönemlerde bilim ve teknolojiye odaklanması ve bu doğrultuda stratejik planlar yaparak uygulamaya geçmesi tuzağı atlamasının en büyük nedenidir. Orta gelir tuzağına yakalanmayan ülkelerin başa­rılarının, Ar-Ge’ye yaptıkları yatırım artışlarıyla doğru orantılı olduğu tespit edilen bir gerçektir.

n

n Bilim ve teknoloji alanında sahip olunan insan kaynağı ve finansman eşleşmesiyle ar-ge ve inovasyonu gerçekleştirebiliriz.

n

n

n

n Yüksek gelirli ekonomilerde bilim ve teknoloji alanındaki çalışan sayısının ülkedeki toplam is­tihdama oranına baktığımızda; Lüksemburg’un çalışan nüfusunun yarısından fazlasının bilim ve teknoloji alanında istihdam edildiğini, Danimarka, İs­veç, İsviçre, ABD, Norveç ve Finlandiya’da ise bu oranın yüz­de 40’ların üzerinde olduğunu görürüz. Bu rakamlar bize yüksek gelirli ekonomilerin bilim ve teknoloji yoğun ekonomilere sahip olduğunu göstermektedir.

n

n

n

n Diğer bir unsur olan finansman açısından bir karşılaştırma yapmak gerekirse, 2012 yılında üniversite, kamu ve özel sektörde toplam 7,3 milyar dolar Ar-Ge harcaması yapan ülkemizle liberal bir ekonomi olan ‘ABD Federal Araştırma ve Geliştirme Bütçesi’ni karşılaştıralım.

n

n

n

n Federal ARGE Bütçesi / Kurumlara Göre Dağılım (Milyar Dolar) (²)

n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n
n

n Kurumlar

n 		n

n 2011

n

n Gerçekleşen

n 		n

n 2012

n

n Gerçekleşen

n 		n

n 2013

n

n Gerçekleşen

n
n

n Savunma Bakanlığı

n 		n

n 77,500

n 		n

n 72,739

n 		n

n 71,204

n
n

n Sağlık ve Sosyal Yrd. Hizmetleri

n 		n

n 31,186

n 		n

n 31,153

n 		n

n 31,400

n
n

n Enerji Bakanlığı

n 		n

n 10,673

n 		n

n 11,019

n 		n

n 11,903

n
n

n Ulusal Hv. Ve Uzay Ajansı (NASA)

n 		n

n 9,099

n 		n

n 9,399

n 		n

n 9,602

n
n

n Ulusal Bilim Vakfı (NSF)

n 		n

n 5,486

n 		n

n 5,680

n 		n

n 5,904

n
n

n Tarım Bakanlığı

n 		n

n 2,135

n 		n

n 2,331

n 		n

n 2,297

n
n

n Diğer Federal Ajanslar

n 		n

n 6,635

n 		n

n 6,548

n 		n

n 8,510

n
n

n TOPLAM

n 		n

n 142,714

n 		n

n 138,869

n 		n

n 140,820

n
n

n

n

n Tablodan da anlaşılacağı üzere bir tarafta Ar-Ge’ye 7,2 milyar dolar harcayan bir ülke diğer tarafta ise 140 milyar dolar harcayan bir ülke. Tabloda Savunma Bakanlığı’nın aslan payını aldığını görüp silah sistemini geliştirmeye yoğunlaşıyorlar yaklaşımı tam anlamıyla karşılık bulmaz. Zira savunma sanayiinde yapılan birçok yenilikler ülkenin teknolojik yeteneklerini güçlendirirken diğer sektörlerin gelişimini de olumlu yönde etkiliyor.

n

n

n

n Anlayacağınız Orta Gelir Tuzağı’ndan çıkabilmemizin yolu; Ar-Ge ve İnovasyona odaklanmaktan geçiyor.

n

n

n

n Sağlıcakla

n

n Kadir GÜRKAN

n

n

n

n (¹) Yeni Ekonomi,Ar-Ge ve İnovasyon,Erdal Tanas Karagöl,Hatice Karahan,SETA

n

n

n

n (²) Amerikan Sanayiinin Ardındaki Güçlü El…,Aykut GÖKER

n
n

n

n