Son iki haftadır döviz kurlarındaki yükselişi, Merkez Bankası'nın hamlelerini ve piyasanın verdiği tepkileri takip ediyoruz. TV'lerde , bloglarda yazılıp, söylenen tek konu döviz kurları ve ekonomi. Anlayacağınız herkes ekonomist olmuş !...
İlk önce ülkemizin döviz kurları açmazının sebeplerine bir bakalım.
İçsel Nedenler
Türkiye'nin 2018 yılında (Şubat - Aralık dönemi) yapması gereken dış borç geri ödemesi tutarı toplamda 93,5 milyar Dolar. Bu rakamın 19,8 milyar Dolar'ı Kamu borcu, 73,6 milyar Dolar'ı özel sektör borcu. Durum böyle olunca döviz alım talebi kurları hareketlendiriyor.
Şubat ayı itibariyle özel sektör kuruluşlarının (Finans kuruluşları hariç) döviz açık pozisyonu toplamı 222,7 milyar Dolar. Kurların yükselmesine bağlı açık pozisyonu kapatma isteği beraberinde dövize ek talebi tetikliyor.
Kurlardaki yükseliş hane halkının da dövize yönelmesine neden oluyor.
Dışsal Nedenler
Dolar'ın diğer para birimleri karşısında değer kazanması, Amerika Merkez Bankası'nın faiz artırımları , devam eden kur ve ticaret savaşları.
Yılbaşından buyana Dolar kurunda yüzde 22'lik bir artış , Türk Lirası'nda Dolar'a göre yüzde 22'lik bir değer kaybı sözkonusu. Değer kaybı ciddi boyutlara ulaşmış durumda.
Ülkede üretim yapan demirçelik üreticileri ürünlerini Dolar cinsinden satıyorsa, petrokimya üreticileri ürünlerini Avro cinsinden satıyorsa konuşabilecek pek bir şey yok aslında.
Bu değer kaybına bağlı olarak fiyat artışları ile bir dengeleme, birbirini takip eden maliyet artışlarına bağlı olarak gelecek zamlar yakın zamanda bizi bekleyen gelişmeler.
Orta ve uzun vadede bir şeyler söyleyebilmek için henüz erken.
Döviz hareketliliğinden ülkemizde ekonomi denince hep en önde olması gerektiği savunulan , ancak bir türlü istenilen seviyeye gelemeyen Tarım'a gelelim.
Uzmanlık alanım değil ancak 41 Bin kilometrekare yüz ölçümüne sahip (Konya'dan sadece 3.000 kilometrekare büyük) Hollanda'nın 2017 yılı tarım ürünleri ihracatı 91,7 milyar Avro. Ülkemizin ise 15 milyar Avro.
Tarım ve bahçe bitkileri sektöründeki işletme sayısı 65 bini aşan Hollanda'nın sadece en büyük 5 tarımsal ihracat ürününün toplam değeri 35 milyar Euro'yu buluyor. Hollanda, süs bitkileri ve sebze ihracatında dünya lideri, et ihracatında dünya dördüncüsü, süt ve süt ürünlerinde dünya üçüncüsü, sıvı ve katı yağ ihracatında ise dünya dördüncüsü.
Biz neden yapamıyoruz , Hollanda'dan daha az tarım toprağına mı sahibiz?..
İklimimiz Hollanda'dan daha mı kötü?...
Yetişmiş iş gücüne mi sahip değiliz?
Neden ,neden, neden ?....
