50 yaş üstü her 7 kişiden 1’i diyabetle mücadele ediyor, her 3 kişiden 1’i ise diyabet sınırında. Erken tanı konulup yaşam tarzı değişiklikleri uygulanırsa yönetimi kolay olan hastalık, geç fark edildiğinde ciddi sağlık sorunlarına kapı aralıyor. Gizli şeker yıllarca belirti vermeden ilerleyebilir; düzenli testler, erken tanı ve önlem almak, diyabetin en yıkıcı etkilerini önlemenin anahtarıdır.
Diyabet: Çağımızın Sessiz Salgını
50 yaş sonrası sağlık gündeminde en çok öne çıkan konu diyabet. Dünya genelinde 500 milyonun üzerinde insan diyabetle yaşıyor ve bu sayının 2030’a kadar 700 milyona çıkması bekleniyor. Türkiye’de ise tablo daha çarpıcı: Ulusal Diyabet Programı verilerine göre her yedi yetişkinden biri diyabet tanısı aldı, bir o kadarı da henüz tanı konmamış “gizli diyabet” vakalarından oluşuyor. (Kaynak: International Diabetes Federation, 2025)
Tanı ve Önlemler
Düzenli hareket ve sağlıklı beslenme diyabet riskini yüzde 50 azaltıyor. Günde en az 30 dakika tempolu yürüyüş, işlenmiş gıdalardan uzak durmak, lif ve protein ağırlıklı beslenmek ve düzenli uyku, diyabetle mücadelede en etkili yöntemler. (Kaynak: Journal of the American Medical Association, 2025)
Prediyabet Dönemi Göz Ardı Edilmemeli
Diyabet aniden ortaya çıkmıyor; yıllarca süren “prediyabet” döneminde kan şekeri normalin biraz üzerinde ama henüz diyabet tanısı koyacak seviyede değil. Bu evrede alınacak basit önlemlerle diyabet geciktirilebilir veya tamamen önlenebilir. Ancak düzenli kontroller yapılmazsa hastalık sinsice ilerliyor. (Kaynak: American Diabetes Association, 2025)
Kontrolleri İhmal Etmeyin
50 yaş üstü herkesin yılda en az bir kez açlık kan şekeri ve HbA1c testi yaptırması gerekiyor. Erken tanı, diyabetin yol açacağı komplikasyonlarla uğraşmaktan çok daha kolaydır. (Kaynak: Mayo Clinic, 2025)
Bugün Atılacak Üç Adım
- Açlık kan şekeri ve HbA1c testi yaptırın.
- Günlük 30 dakikalık tempolu yürüyüşe başlayın.
- Sofranızdan rafine şekerleri çıkarın.
(Kaynak: International Diabetes Federation, 2025)
Diyabetin Sessiz Belirtileri
Hafif yorgunluk, sık idrara çıkma, sürekli açlık hissi ve iyileşmeyen yaralar genellikle göz ardı ediliyor. Bu belirtiler başladığında damarlar, sinirler ve organlar çoktan zarar görmüş olabiliyor. (Kaynak: Mayo Clinic, 2025)
Diyabetin Vücutta Yarattığı Hasarlar
- Kalp ve damarlar: Diyabet, kalp krizi ve inme riskini artırıyor. Her üç kalp krizinden birinde diyabet öyküsü bulunuyor. (Kaynak: European Society of Cardiology, 2024)
- Böbrekler: Uzun süre kontrolsüz kalan şeker, böbrek fonksiyonlarını bozuyor ve diyaliz gerektiren böbrek yetmezliğine yol açabiliyor. (Kaynak: National Kidney Foundation, 2025)
- Gözler: Diyabetik retinopati görme kaybının en önemli nedenlerinden biri. Düzenli göz muayenesi kalıcı hasarı önlemede kritik rol oynuyor. (Kaynak: American Academy of Ophthalmology, 2025)
- Sinir sistemi: El ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma ve his kaybı, sinir uçlarındaki hasarın ilk göstergeleri. İlerlediğinde yürümeyi bile zorlaştırabilir. (Kaynak: Neurology Journal, 2024)
Yarın: Diyabetle Mücadelede Pratik Yöntemler
- Diyabet dostu tabaklar ve glisemik yük kavramı
- 50 yaş üstünde şeker dengesini korumanın pratik yolları
- Bilimsel temelli örnek menüler ve mutfak tüyoları
