Son zamanlarda aşırı yeme konusunda farklı yaklaşımlar dikkat çekiyor. Çünkü artık sadece yeme bozukluğu olarak değil, bazı durumlarda yeme bağımlılığı olarak da ele alınmaya başlandı. Peki, aşırı yemek yeme gerçekten bir bozukluk mu, yoksa bağımlılık mı? Bu konuda yapılan araştırmalar, yeme davranışlarının beynimizde nasıl çalıştığını anlamamıza yardımcı oluyor.
Yeme Bağımlılığı Nedir?
Yeme bağımlılığı, klasik anlamdaki yeme bozukluklarından biraz farklı. Burada kişi, özellikle yağlı, şekerli ve karbonhidrat oranı yüksek yiyeceklere karşı kontrol edilemez bir istek hissediyor. Bu yiyecekler, tıpkı alkol veya uyuşturucu maddeler gibi beynin ödül sistemini etkiliyor. Yani, yediğimiz bazı gıdalar, beynimizde aynı madde bağımlılıklarında olduğu gibi dopamin adı verilen “mutluluk hormonu”nun artmasına yol açıyor. Bu da kişide bu yiyecekleri tekrar tekrar tüketme ihtiyacı doğuruyor.
Beyindeki Ödül Yolu ve Aşırı Yemek
Bilimsel çalışmalar gösteriyor ki, özellikle yağlı ve şekerli yiyecekler beynin mezolimbik yolak olarak adlandırılan bölgesinde dopamin salınımını artırıyor. Bu yolak, ödül ve hazla ilgili sinyallerin merkezi. Ayrıca, aşırı yeme durumunda beynin insula, orbitofrontal korteks ve singulat korteks gibi bölgeleri aktif hale geliyor. İlginç olan, bu alanların alkol ve madde bağımlılığında da önemli roller üstlenmesi. Bu da yeme bağımlılığının beyin kimyasalları ve yapısal olarak madde bağımlılığına çok benzediğini ortaya koyuyor.
Çikolata ve Şekerin Psikoaktif Etkisi
Çikolata, şeker ve karbonhidrat açısından zengin gıdalara karşı duyulan aşırı istek, yani “aşerme”, aslında sadece psikolojik değil, fizyolojik bir olgu. İçerdikleri kakao ve şekerin doğrudan beyindeki ödül merkezini harekete geçirdiği bilimsel araştırmalarla destekleniyor. Bu nedenle, bazı kişiler için aşırı yemek yemek, bir tür bağımlılık haline dönüşebiliyor. Bu yiyecekler tıpkı uyuşturucu maddeler gibi “psikoaktif” etki yaratıyor ve kişinin tekrar tekrar onları tüketmesini tetikliyor.
