Hemen herkes hayatında en az bir kez kendi sesini kayıttan dinlediğinde tuhaf bir his yaşamıştır. Sesiniz sanki daha ince, biraz yabancı ve hatta alışılmadık gelebilir. Peki, neden böyle oluyor? Bu durumun ardında hem işitme sistemimizin işleyişi hem de beynimizin sesi algılama biçimi yatıyor.
Ses İki Yolla Kulaklarımıza Ulaşıyor
Konuştuğumuz sırada ses, kulağımıza iki farklı şekilde ulaşıyor: hava yolu iletimi ve kemik yolu iletimi. Hava yolu iletiminde ses dalgaları havada ilerleyerek kulak kanalına giriyor ve kulak zarına çarpıyor. Buradaki titreşimler çekiç, örs ve üzengi kemiklerine iletiliyor, ardından salyangoz biçimindeki kokleaya aktarılıyor. Kokleada sıvı dalgaları sinir uçlarını harekete geçiriyor ve bu titreşimler elektrik sinyallerine dönüşerek işitme siniri aracılığıyla beyne ulaşıyor. Sonuç: Ses, beynimiz tarafından anlaşılır bir şekilde algılanıyor.
Kemik Yolu ile Titreşimler Doğrudan İletiliyor
İkinci yöntem, kemik yolu iletimidir. Bu yöntemde ses titreşimleri doğrudan kafatasının şakak kemiğinden kokleaya geçiyor. Ses havadan değil, kemikten geldiği için tınısı değişiyor; daha derin ve tok bir etki bırakıyor. Günlük konuşmada her iki yol da aynı anda çalışıyor, bu yüzden kendi sesimizi bize oldukça doğal geliyor.
Kayıttan Dinlediğimizde Neden Farklı Geliyor?
Ancak sesinizi bir kayıttan dinlediğinizde yalnızca hava yolu iletimi devreye giriyor. Kemik yolundan gelen derin ve tok tını kayboluyor, sesiniz daha ince ve yabancı geliyor. İşte bu yüzden çoğu insan kendi sesini kayıttan duyduğunda irkilir ve “Bu gerçekten benim sesim mi?” diye düşünebilir.
Bilim Bu Farkı Açıklıyor
Bilim insanlarına göre bu fark, işitme sistemimizin karmaşık ama oldukça mantıklı işleyişinden kaynaklanıyor. Hem hava hem kemik yoluyla alınan titreşimlerin birleşimi beynimizde özgün bir ses algısı yaratıyor. Kayıt sadece bir kısmı sunduğunda, beynimiz alışık olmadığı bir sesle karşılaşıyor ve bu da şaşkınlık yaratıyor.