Ev sahipleri ve kiracılar arasında en çok tartışılan konulardan biri, kira sözleşmesinde belirtilen depozito ödemeleri. Yasal düzenlemelerin ve anlaşmazlıkların eksikliği, her iki tarafı da strese sokabiliyor. Türk Borçlar Kanunu'na göre depozito, en fazla üç kira bedeli kadar olabilir. Bu durum, özellikle büyük şehirlerde kiracıların zor durumda kalmasına neden olabiliyor. Kiracılar, bazen eve zarar verse de depozitolarını geri almak isterken, bazıları da depozitonun son ayın kirasına sayılmasını talep edebiliyor. Peki, depozito iadesi nasıl yapılır? Hangi koşullar sağlanmalı?
Depozitonun Amacı ve İade Koşulları
Depozito, kiracının evdeki kullanım sırasında oluşabilecek zararları veya sözleşmeye aykırı davranışları teminat altına almak için alınır. Ancak yıllar sonra geri alındığında, enflasyon nedeniyle depozitonun değer kaybetmesi, her iki tarafı da rahatsız edebiliyor. Ev sahipleri ve kiracılar, bu süreçle ilgili net bilgiye sahip olmadıklarında, anlaşmazlıklar daha da büyüyebiliyor.
Tutanak Hazırlanmalı: İadenin Önünü Açıyor
Avukat Elvan Kakıcı Şimşek, depozito ödemelerinin bir kazanç değil, belirli şartlar altında kiracıya iade edilmesi gereken bir güvence olduğunu belirtiyor. Depozitonun iade edilmesi için gereken koşullar şunlardır:
- Kira sözleşmesinin sona ermiş olması,
- Kiralanan taşınmazın hasarsız ve sözleşmeye uygun şekilde geri teslim edilmesi,
- Taraflar arasında başka bir borç-alacak ilişkisinin kalmamış olması,
- Depozitonun iadesinin önünü açacak şartlar sağlanmış olur.
Bu süreci güvence altına almak için, taşınmaz teslimi sırasında bir "anahtar teslim tutanağı" hazırlanması önerilmektedir. Bu tutanak, her iki tarafın da haklarını güvence altına alır ve iade sürecinin şeffaf bir şekilde ilerlemesini sağlar.
Enflasyonla Birlikte Değer Kaybı: Depozitolar Eridi
Apartman Site Yöneticileri ve Sakinleri Derneği Başkanı Avukat İbrahim Güllü, enflasyon nedeniyle depozitoların değer kaybettiğini ifade ediyor. Güllü, şu örneği verdi: "Kiracı 2021 yılında 900 TL depozito yatırmış olsun. 2024'te kira bedeli 5000 TL'ye yükseldiğinde, kiracının alacağı depozito yine 900 TL olacaktır. Oysa 900 TL, dolar bazında 3 bin 200 TL'ye denk gelmektedir. Bu durumda, kiracılar ciddi bir zarar görmekte."
Mevzuata Uygun Depozito Uygulamaları
Çoğu zaman, ev sahipleri ve kiracılar arasında yapılan depozito ödemeleri elden yapılır. Ancak Türk mevzuatı, depozitonun güvence altına alınabilmesi için bu ödemenin banka hesabına yatırılmasını zorunlu kılmaktadır. Yasal çerçevede, depozito bir bankada vadeli hesaba yatırılmalı, böylece her iki tarafın da hakları korunmalıdır. Bu konuda uygulamada yaşanan eksiklikler, ileride büyük problemlere yol açabilir.
