Gazi Caddesi'ndeyim.
Yağmur yağıyor…
Islanıyorum.
Hızlı hızlı yürüyorum…
Ayak izlerine basıyorum…
Konservatuvar binasına giriyorum.
Öğretmenler odasına paltomu asıyorum.
Mehmet Akif'in, Neyzen Tevfik'e paltosunu vermesini düşünüyorum.
Üstümü başımı silkeliyorum.
Hiç kimse yok!
Zira, zil çalmış!
Saçımı başımı, kravatımı düzeltiyorum.
Birazdan derse gireceğim.
Dersin hocası naçizane bendenizim.
Sessizce koridorda yürüyorum.
Kapıyı açıp sınıfa giriyorum.
***
-Merhaba arkadaşlar. Nasılsınız?
-Sağ olun hocam.
-Lütfen oturun arkadaşlar. Sınıf tamam mı?
-Tamamız hocam.
-Bugünkü konumuz?
-Samsun'un Tiyatro Tarihini anlatacaktınız hocam.
-Peki arkadaşlar.
***
Sevgili arkadaşlar. Samsun'da yapılan arkeolojik kazılar sonucunda, elde edilen bilgilere göre,tiyatro binaları olduğu belirlenmiştir…
Günümüze doğru geldikçe; resmi kaynaklar ilk tiyatro binasının 1883 yılında yani Gazi Atatürk doğmadan önce Reji civarında kurulan Ermeni Kulübü olduğunu göstermektedir.
Hatırlarsanız daha önceki derslerimizde Geleneksel Tiyatromuz ile Batı Tiyatrosu arasında köprü görevi gören Tuluat tiyatromuz gibi, Samsun'da da ilk tiyatro yeri; evet yeri, Güllü Agop misali Türk Tiyatro Tarihimizde görülüyor.
Esas Samsun'da inşa edilen Meşrutiyet Tiyatro binasıdır.
Bu bina 1000 kişiliktir.
Evet, tam bin kişiliktir.
Bu Meşrutiyet Tiyatrosu'nu, Cumhuriyet Meydanı'nın batısına Nemlizade Hamdi Bey yaptırmıştır.
Diğer tiyatro binaları ise sıra ile söyleyecek olursam; Reji civarında Aristo Fanis Tiyatrosu, Mevlevihane Caddesi'nde Piyakoğlu İshak Tiyatrosu, Boduroğlu Tiyatrosu ve ayrıca Bafra Tiyatrosu olduğu tespit edilmiştir.
Mahalli kaynaklardan öğrendiğimize göre, bugünkü sıtma mücadelesi binasının bulunduğu alanda 450 kişilik bir salonun olduğu belirlenmiştir. Bu salonda tiyatro tarihimiz açısından; Hokkabazlar, Çengiler, Köçekçeler, Curcunabazlar, Meddah, Kukla; ipli kukla ile kol korçak kuklasıdır; Gölge Oyunu, Karagöz- Hacivat, Ortaoyunu ve Kantocular yer almıştır.
Samsun'da tiyatro eserlerinin somut bir şekilde sahnelenmesi, kendisini Darülbedayi'ninTekel Sigara Fabrikası'nın köşesine şube yapmasıyla göstermiştir. Bu tiyatronun yeri hazine yeri olması sebebiyle Tekel İşletmesi buraya ek binalar yapmıştır. (Bugün Samsun'da Tekel Sigara Fabrikası yeri bilinendir)
Ayrıca Kurtuluş Savaşı gazilerimizden, (bu arada şehitlerimizi, gazilerimizi saygı ve minnetle anıyorum…)Cumhuriyet Meydanı'nın arka kısımlarında ahşap bir tiyatro salonu olduğunu dinlemişimdir.
Bugün 23 Nisan İlkokulu ile Cumhuriyet Meydanı arkasında kalan yerde 'Kasımpaşa Tiyatrosu' adı altında bir tiyatro binası olduğunu belgeler bize göstermektedir. Bu bina, 1945-1946 yıllarındaki bir deprem (zelzele) sonucu yıkılmıştır.
Araştırmacılar tarafından elde edilen bilgilere göre, Matbuat Umum Müdürlüğü tarafından bazı tiyatro oyunlarına sansür konduğu tespit edilmiştir. Mesela, edebiyatımızın bilinen eserlerinden 'Ya Şehit Ya Gazi' , 'Kadın Asker Olursa', 'Kerem ile Aslı' gibi oyunlarda devletin siyasetine ters düşülmesi, sultanlığın övülmesi veya ahlakın rencide edilmesi gibi hususlar gerekçe gösterilerek bu oyunların sahnelenmesi, o dönemde yasak getirilmiştir.
Yani sansür uygulanmıştır!
(…)
(Haftaya görüşmek üzere efendim. Sözünüz ışık, yönünüz sevgi, dostluk ve barış olsun… Sağlıkla kalın…)
