Bilim insanları, dondurma veya çok soğuk içecekler tüketildiğinde ortaya çıkan diş hassasiyetinin ardındaki mekanizmayı anlamaya çalışıyor. Bazı bireylerin dişlerinde, ani sıcaklık değişimlerini algılayan özel hücre ve sinyallerin varlığı tespit edildi. Özellikle diş çürüğü olanlarda bu durum daha belirgin olup, ağrıya karşı duyarlılığı artırıyor. Yapılan son çalışmalarda, hassasiyete neden olan bu sürecin tedavisinde hedef alınabilecek moleküller üzerinde duruluyor.
TRPC5 Molekülü: Diş Hassasiyetinin Anahtarı
Science Advances dergisinde yayımlanan araştırmanın başında yer alan Prof. Katharina Zimmermann, tedavi olanaklarının molekül bazında geliştirilmesinin mümkün olduğunu belirtti. Almanya’daki Erlangen-Nürnberg Friedrich-Alexander Üniversitesi’ndeki ekibi, TRPC5 olarak adlandırılan molekülü özellikle odontoblast adlı hücrelerde yoğun olarak buldu. Bu hücreler, dişin sert dış yapısını oluşturan mine ve dentin tabakaları arasında yer alıyor. Dentin, sinir hücrelerinin bağlantılı olduğu pulpayla temas halinde olduğundan, dış etkenlere karşı hassasiyet burada belirginleşiyor.
Ağrı Mekanizması ve Potansiyel Tedavi Yöntemleri
Dentin tabakasının, diş çürüğü veya diş eti hastalıkları sonucu açığa çıkması, sıcaklık değişiklikleri veya sıvı temasıyla ağrıyı tetikliyor. Araştırmada fareler ve insan dişleri üzerinde yapılan incelemelerde, TRPC5 kanallarının çürüklerde daha fazla bulunduğu ortaya kondu. Prof. Zimmermann, bu kanalları bloke eden sakız veya diş bantlarının geliştirilmesinin hassasiyeti azaltmada etkili olacağı görüşünde. Ayrıca karanfil yağı gibi doğal ürünlerde bulunan öjenol maddesinin TRPC5 yolunu engellediği biliniyor ancak uzmanlar evde tedavi denemeleri konusunda dikkatli olunmasını öneriyor.
Uzmanlardan Öneriler ve Uyarılar
İngiliz Diş Hekimleri Birliği’nden Prof. Damien Walmsley, ağrıyı geçici olarak engellemenin mümkün olduğunu ancak temel nedenlerin tedavi edilmesinin önemini vurguluyor. Düzenli fırçalama ve diş hekimi kontrollerinin, diş eti ve çürük kaynaklı hassasiyetlerin önüne geçebileceğini belirtiyor. Gelecekte diş macunlarına TRPC5 bloklayıcıların eklenmesinin, hassasiyetin önlenmesinde yeni bir dönemi başlatabileceği ifade ediliyor.
Çalışmanın Finansmanı ve Diş Çürüğüne Dair Bilgiler
Prof. Zimmermann ve ekibinin çalışması ticari finansman almadan, Alman Araştırma Vakfı ve ABD’deki Howard Hughes Tıp Enstitüsü tarafından desteklendi. İngiliz Diş Hekimleri Birliği ise, diş çürüğünün temel nedeninin şekerli ve asitli gıdaların neden olduğu asit saldırılarıyla diş minesi ve dentinin yumuşaması olduğunu belirtiyor. Bu nedenle, şeker ve asit içeren besinlerin tüketim sıklığını azaltmak ve zamanlamasını düzenlemek diş sağlığı için kritik önem taşıyor.
