Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı haziran enflasyon rakamları, milyonlarca kiracı ve ev sahibi için merakla beklenen kira artış tavanını da belirledi. Geçmişte uygulanan yüzde 25’lik kira zam sınırı kaldırıldığından bu yana TÜFE üzerinden yapılan hesaplama, konut ve işyeri kira zamlarında yasal üst limiti belirliyor. Temmuz ayı için bu oran yüzde 43,23 olarak açıklandı.
Yeni Tavan Oran: %43,23 Zam Sınırı
Haziran ayı itibarıyla yıllık enflasyon oranı yüzde 35,05, aylık enflasyon ise yüzde 1,37 olarak açıklandı. Bu verilere göre, TÜFE'nin 12 aylık ortalaması üzerinden hesaplanan kira artış oranı Temmuz 2024’te yüzde 43,23 seviyesinde olacak. Bu da demek oluyor ki, sözleşme yenileme dönemi Temmuz ayında olan kiracılara en fazla bu oran üzerinden zam yapılabilecek.
Yüzde 25 Sınırı Kalktı, Yeni Dönem Başladı
Hükümetin 2022’de getirdiği yüzde 25’lik kira artış sınırı, 1 Temmuz 2024 itibarıyla sona erdi. Böylece, hem konut hem de işyeri kira sözleşmeleri için zam oranı tekrar TÜFE’nin 12 aylık ortalamasına bağlandı. Artık kira sözleşmelerinde, belirtilen zam oranı bu yasal sınırı aşamazken, ev sahipleri isterlerse TÜFE oranının altında artış yapabiliyor.
Haziran Ayında Ne Kadar Zam Uygulanmıştı?
Geçtiğimiz ay, TÜFE’nin 12 aylık ortalaması yüzde 45,80 olarak belirlenmişti. Buna göre haziran ayında sözleşme yenileyen kiracılara en fazla bu oran üzerinden zam yapılmıştı. Temmuz ayındaki yüzde 43,23’lük tavan oran, bir önceki aya göre bir miktar daha düşük oldu.
Kira Artışı Nasıl Hesaplanıyor?
Türk Borçlar Kanunu’nun 344. maddesi doğrultusunda, kira zamları TÜFE’nin 12 aylık ortalamasına göre belirleniyor. Örneğin kira bedeli 10.000 TL olan bir evde, yüzde 43,23’lük artış şöyle hesaplanır:
- Artış Tutarı: 10.000 TL x 43,23 / 100 = 4.323 TL
- Yeni Kira Bedeli: 10.000 TL + 4.323 TL = 14.323 TL
İşyeri kiralarında da aynı hesaplama yöntemi geçerli. Ancak kira sözleşmesinde farklı bir oran belirtilmişse ve bu oran TÜFE sınırını geçmiyorsa, sözleşmedeki oran uygulanabiliyor.
TÜFE ve ÜFE Farkı Ne Anlama Geliyor?
TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi), tüketicilerin ürün ve hizmetlere ödediği fiyatlardaki değişimi yansıtırken; ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi), üretim maliyetlerindeki dalgalanmaları gösterir. 2019’da yapılan yasal değişiklikle kira artış hesaplamalarında artık sadece TÜFE dikkate alınıyor. Ancak bazı eski sözleşmelerde hâlâ “TEFE-ÜFE ortalaması” ifadesi yer alabiliyor. Böyle bir durumda da, yasal sınır olan TÜFE aşılamıyor. Yani, sözleşmede yer alan oran TÜFE’den yüksekse, artış yine TÜFE’ye göre hesaplanmak zorunda.
Ev Sahipleri ve Kiracılar Ne Yapmalı?
Temmuz ayında kira sözleşmesini yenileyecek olan kiracılar, yüzde 43,23’lük tavan oranı dikkate alarak yeni kira tutarını hesaplamalı. Ev sahipleri ise yasal sınırları gözeterek, sözleşmede aksi belirtilmedikçe bu oranın üzerine çıkamaz. Anlaşmazlık durumlarında ise yasal mercilere başvuru yapılabilir.
