Modern Türk edebiyatının denizle bütünleşen en özgün kalemlerinden biri olan Halikarnas Balıkçısı, gerçek adıyla Cevat Şakir Kabaağaçlı, Girit'te 7 Nisan 1890 tarihinde dünyaya gelmiştir. Yazarın ailesi, Osmanlı'nın önemli isimlerinden Ferik Mehmed Şakir Paşa ve Sare İsmet Hanım'dan oluşmaktadır.
Aile üyeleri arasında resim sanatının önemli ismi Fahrelnisa Zeid, ilk Türk gravür sanatçısı Aliye Berger ve ilk Türk seramik sanatçısı Füreya Koral gibi sanat dünyasının önde gelen isimleri de bulunmaktadır. Çocukluk dönemini babasının görev yeri olan Atina ve Büyükada'da geçiren Kabaağaçlı, yazı yazmaya Robert Kolej'de öğrenim görürken başlamıştır. Oxford Üniversitesi'nde "Yakınçağ Tarihi" eğitimi almıştır.
Babasının Ölümü Ve Sürgün Edilişi
Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın yaşamındaki en büyük kırılma noktalarından biri, babasının ölümüyle ilgili yaşanan tartışmalı olaydır. Yazar, babasının Afyon'daki çiftliğinde bir tartışma esnasında kendi silahından çıkan kurşunla babasını vurarak öldürmesi üzerine cinayet iddiasıyla yargılanmış ve sonuçta 15 yıl kürek cezasına çarptırılmıştır. Cezanın yedi senesini tamamladıktan sonra, yakalandığı verem hastalığı nedeniyle serbest bırakılmıştır. Tahliye olduktan sonra İstanbul'a dönen yazar, Güleryüz, Yeni İnci, Resimli Gazete, Resimli Hafta, Zümrüd-i Anka ve Resimli Ay gibi dergilerde yazarlık, karikatüristlik, kapak resmi ve desen çalışmaları yapmıştır.
Ancak basın dünyasındaki bu serüven de uzun sürmemiştir. Resimli Hafta dergisinin 13 Nisan 1925 tarihli sayısında yayımlanan "Hapishanede idama mahkum olanlar, bile bile asılmaya nasıl gider?" başlıklı yazısı nedeniyle İstanbul İstiklal Mahkemesi'nde yargılanmıştır. "Memlekette isyan bulunduğu sırada, askeri isyana teşvik edici yazı yazmak" suçlamasıyla üç yıl kalebentlik cezasına mahkum edilerek Bodrum'a sürgün edilmiştir. Bodrum'a duyduğu büyük aşk, aslında bu zorunlu gurbetle başlamıştır.
Bodrum'dan Sonraki Hayatı Ve Edebi Kimliği
Cevat Şakir Kabaağaçlı, üç yıllık sürgün cezasını 1928 yılında tamamladıktan sonra kendi isteğiyle Bodrum'da kalmaya karar vermiş ve 1947 yılına kadar yaşamını burada sürdürmüştür. Bu dönemde, kentin antik çağdaki ismi olan Halikarnassos'tan ilham alarak "Halikarnas Balıkçısı" mahlasını kullanmaya başlamış ve eserlerini bu isimle kaleme almıştır. Yazar, yurt dışından getirdiği tohum ve fidanlarla Bodrum'un yeşillenmesi ve güzelleşmesi için önemli katkılarda bulunmuştur. 1928'den itibaren karikatür ve resim çalışmalarından uzaklaşarak tamamen yazarlığa odaklanmıştır. Roman ve hikayelerinin ana temalarını Bodrum ve çevresindeki hayat, deniz, denizciler, balıkçılar ve sünger avcıları oluşturmuştur. Özellikle 1926'daki sürgünden sonra yazdığı deniz temalı hikayeleriyle tanınan Halikarnas Balıkçısı’na, 1971 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından "Devlet Kültür Armağanı" verilmiştir.
Halikarnas Balıkçısı Çocukları Ve Evlilikleri
Halikarnas Balıkçısı’nın yaşamı boyunca üç evlilik yaptığı bilinmektedir. İlk evliliğini 1913 senesinde İtalyan bir kadınla yapmış ve bir süre İtalya'da yaşamıştır. İkinci evliliğini dayısının kızı Hamdiye Hanım ile gerçekleştirmiş, ancak sürgün yıllarında Hamdiye Hanım’dan ayrılmıştır. Üçüncü ve son evliliğini ise Giritli bir ailenin kızı olan Hatice Hanım ile yapmıştır. Yazarın üç evliliğinden toplamda beş halikarnas balıkçısı çocukları dünyaya gelmiştir.
Hayatının Son Yılları Ve Ebedi İstirahati
İkinci Dünya Savaşı'nın yol açtığı zorluklar ve sıkıntılı yıllar, Halikarnas Balıkçısı'nın Bodrum'dan ayrılmasına neden olmuştur. Bu ayrılığın ardından "Yatağan" adlı teknesini ve evini satarak 1947'de İzmir'e yerleşmiştir. İzmir'e taşındıktan sonra "Demokrat İzmir" gazetesinde gazetecilik ve yazı yaşamına devam etmiş, aynı zamanda turist rehberliği de yaparak İzmir'den Bodrum'a kadar Ege kıyılarını kapsayan "Mavi Yolculuk" adını verdiği rotayı gezdirmiştir. Cevat Şakir Kabaağaçlı, kemik kanseri rahatsızlığı nedeniyle 13 Ekim 1973 tarihinde, 83 yaşındayken İzmir'in Hatay semtinde vefat etmiştir. Vasiyeti üzerine cenazesi, büyük bir tutkuyla bağlı olduğu Bodrum'a defnedilmiştir.
Halikarnas Balıkçısı’nın Başlıca Eserleri
Cevat Şakir Kabaağaçlı, ardında zengin bir edebi miras bırakmıştır. Önemli eserlerinden bazıları şunlardır:
- Hikaye: "Ege Kıyılarından", "Merhaba Akdeniz", "Ege'nin Dibi", "Yaşasın Deniz", "Gülen Ada", "Ege'den", "Gençlik Denizlerinde", "Parmak Damgası", "Dalgıçlar", "Çiçeklerin Düğünü", "Ege'den Denize Bırakılmış Bir Çiçek", "Mavi Zamanlar", "Gülen Ada"
- Roman: "Aganta Burina Burinata", "Ötelerin Çocukları", "Uluç Reis", "Turgut Reis", "Deniz Gurbetçileri", "Bulamaç"
- Anı: "Mavi Sürgün"
- Deneme: "Anadolu Efsaneleri", "Anadolu Tanrıları", "Anadolu'nun Sesi", "Hey Koca Yurt", "Merhaba Anadolu", "Düşün Yazıları", "Altıncı Kıta Akdeniz", "Sonsuzluk Sessiz Büyür", "Arşipel"
- Çocuk Kitabı: "Yol Ver Deniz", "Denizin Çağrısı", "İmbat Serinliği", "Nasrettin Hoca", "Gündüzünü Kaybeden Kuş", "Deniz Gurbetçileri", "Define Adası", "Tünek Ahmet"
- Çeviri: Rudyard Kipling'in eseri "Hortlak Rikşav" ile Washington Irving'in "Uykulu Kuytu Menkıbesi"
