ÜÇÜNCÜ YENİ ŞİİR HAREKETİ DEMİŞKEN

n Türkiye Gazetesi nden Sefa KOYUNCU 25.12.2010 tarihli yazısında (MAVİ ZAMAN) “ÜÇÜNCÜ YENİ’YE ANLAMLI DESTEK” başlıklı yazısında bendenizden söz etmiş…

n Okuyalım mı?

n Okuyalım:

n “Ersin Erge, İkinci Yeni nin anlamsızlığına ve dili bozmasına tepkili. Bu önemli iki noktadaki hassasiyetinden dolayı kendisini tebrik ediyorum. Ölçülü şiir, kurallı nesir parolasıyla başlattığımız Üçüncü Yeni Akımı ise şiirin, anlamın yanı sıra ölçülü (hece-aruz) yazılmasını esas almaktadır. Kelime ve cümleyi kuralına uygun yazmak da Üçüncü Yeni nin bir diğer prensibidir. Düzyazıda devrik cümle kullanmak (ne yızık ki, Erge de devrik yazıyor), Türk diline yapılabilecek en büyük kötülüktür; buna mukabil, şiirimizde devrik cümle öteden beri kullanılagelmektedir, kullanılabilir. Şiirde anlam ve imlada (yazım) kurala uygunluğu savunan Ersin Erge, veznin (ölçü) gereği üzerinde durmamakta, Birinci Yeni yi tepmediğini belirtmekte, kendisi de serbest tarz (şiirce) yazmakta ve böylelikle Üçüncü Yeni nin birinci ve en önemli kuralına (Üçüncü Yeni esas itibariyle, Bir ve İkinci Yeni nin vezni yıkmasına tepkidir) uymamaktadır. Böyle olmakla birlikte, şiirde anlamın ve dil kurallarına uymanın önemine dikkat çekmesini kayda değer buldum. Bunu, Üçüncü Yeni Akımı na önemli ve anlam lı bir destek sayıyorum. Bu arada bizi, hece ve aruzu geri getirmek isteyenler olarak nitelendirmektedir ki, doğrudur. Biz, divan ve halk edebiyatı gibi zengin iki kaynaktan faydalanarak, modern şiirler yazılabileceğine inanıyoruz. Yahya Kemal Beyatlı, Necip Fazıl Kısakürek, Faruk Nafiz Çamlıbel ve daha çok sayıda usta şâir bunu başarmıştır. Biz de başarabiliriz. Bu geri gitmek değil, gelenek temelleri üzerinde ilerlemek, yükselmektir. Saygılarımla.”

n Teşekkür ederim. Saygımla… Bil mukabil.

n Okuduğunuz gibi Sefa KOYUNCU “Üçüncü Yeni esas olarak anlamın yanı sıra (hece aruz) esas almaktadır” diyerek bendenizden söz ediyor.

n Cumhuriyet dönemi Türk şiirinde “ÜÇÜNCÜ YENİ” nin manifestosu ile ilgili çalışmam Üçüncü Yeni Şiir Dergisi nde Şubat 1988 de yayınlanmıştır. O manifestoya bir bakalım mı? Heceden aruzdan söz ediyor muyum?

n ÜÇÜNCÜ YENİ

n Şiire ve şiir yazan ustalarıma çıraklık ettiğim günlerde “Bizim Kalemde” bireye de yığınlara da “sen” dediğimi bugün gibi hatırlarım.

n Evet, “sen” der şair; bireye de yığına da! Çünkü çağdaş şair toplumun içindedir, hatta göbeğindedir.

n Durup dururken nerden kaynaklanıyor bu cümleler demeyin? “Üçüncü Yeni” hareketini başlattığımızdan beri mektuplar geliyor ülkemin çeşitli yörelerinden. Sorular soruluyor, şiirlerim hakkında, ilkelerimiz hakkında v.s.

n Efendim “Üçüncü Yeni” de neymiş diyen şairlere ve sevgili okuyucularıma açıklık getirmek amacıyla hareketimizi, tekrar tekrar anlatacağız galiba…

n “Üçüncü Yeni” Cumhuriyet dönemimizin şiirinde görülen şiir hareketlerinin sonuncusudur. Anlamsız şiiri oluşturan “İkinci Yeni” hareketinin anlamsızlığındaki yavanlığa tepki olarak doğmuş ve kendimize anlamcılar demişizdir. Çünkü oluşumlaştırıcı bir anlam mimarisinin etkilemidir. İşte bu noktada, tavrımızı ortaya koymuş ve şiirin bir anlam ve söyleyiş sanatı olduğunu vurgulamışızdır.

n Eleştirileri tebessümle karşılarken, ilkelerimizi soran okurlara bir kez daha bunu burada sıralamak görevimiz sanıyorum. İşte manifestomuz:

n 1.Çağdaş özgürlüğün temeli, tartışmadan geçen sanatımız özgürdür. Onu kısıtlamak doğru değildir.

n

n 2.Dilimiz milletimizin kullandığı ortak sade dildir. Anlaşılır olmak esastır.

n 3.Konu serbesttir. Anlamcı olmak ve yaradılışın evrensel zevkinin bütünlüğünde olmak esastır.

n 4.Amacımız evrensel bütünlüğe, toplumcu ve gerçekçi yapımızdan güç alarak, ulusal kültürümüzle varmaktır. Bunun için anlamın evrensel bütünlüğünü ortaya koyan şiirde olmak, dünya şiirinin gelişim çizgisindeki en son halkamızdır. Bu halkada bireysel zevki tattırmak esastır.

n 5.Özgün imgemiz, evrenselliktedir…

n 6.İçerik ve biçim yönünden her şair kendini beslerken milli kültürümüz ve onun değerleri temelimizdir…

n 7.Toplumdan evrene açılan bakışımız, bakmada değil görmede olurken, kelimenin anlam betimlemesinden güç alarak maddeyi manada, manayı maddeden özümserken sözün artı değeri unutulmayacak ve Kuvay-ı Milliye ruhu esas alınacaktır.

n 8.Öz bilinç her şeyden önce gerekli olduğu gibi anlamda da bilincin somutlaşmasını taşımak gereklidir.

n 9.Şiir yazmak bir yaşam biçimidir. Fakat önemli olan şiiri söylemektir.

n 10.Bilinçli bireşim yaparak oluşumculuktan evrenselliğe uzanmak bilgilenmenin esasıdır.

n 11.Barışçıl olunmalıdır.

n 12.Üçüncü Yeni hareketimiz “ Birinci Yeni” hareketini tepmeyen “İkinci Yeni” nin anlamsızlığını kırmızı kalemle çizen anlamcı bir yoldur.

n Evet, ne demiştik? Bireye de, yığınlara da “Sen” der şair. Niye mi? Bir bütünü oluşturur da onun için. Bir düzinede bir bütün oluşturduğumuz anlamcılıkta ürün veren üstatlara kolay gelsin temennisi ile… ( Üçüncü Yeni Aylık Şiir Dergisi Şubat 1988)

n Aruzdan heceden söz etmiş miyim?

n

n