Filizlenmiş Patatesin İçindeki Riskler Nelerdir?
Patates filizlenmeye başladığında aslında yeni bir bitki oluşum sürecine girer. Bu aşamada bitki, kendini zararlılara karşı korumak amacıyla glikoalkaloid adı verilen toksinler üretir. Bunların en bilineni solanindir ve domates, patlıcan ile biber gibi sebzelerde de bulunur.
Filizlenme süreci, patatesin içinde bulunan bu zararlı maddelerin miktarını artırabilir ve insan sağlığı için risk oluşturabilir. Özellikle patatesin renginin yeşile dönmesi, yüksek oranda toksin içerdiğinin göstergesidir.
Filizlenmiş Patatesler Tüketilebilir mi?
Lincoln Üniversitesi'nden Dr. Chris Bishop, filizlenmiş patateslerdeki asıl tehlikenin glikoalkaloidler olduğunu belirtirken, bunların sebzeye acı bir tat verdiğini ve tüketildiğinde kusmaya yol açabileceğini ifade ediyor. Ancak ciddi bir sağlık sorunu ortaya çıkma olasılığını düşük görüyor.
İngiltere Gıda Standartları Ajansı (FSA) ise filizlenmiş patateslerin, filizler temizlendikten sonra hala sert ve çürüme belirtisi göstermiyorsa tüketilebileceğini vurguluyor. Fakat yeşilimsi renk alan patateslerin mutlaka çöpe atılması gerektiğini, çünkü bu bölgelerin toksin barındırdığını söylüyor.
Patatesin aşırı yumuşaması, buruşması ya da pörsümesi durumunda ise besin değerinin ve tadının azaldığı, böyle patateslerin tüketilmemesi gerektiği belirtiliyor.
Zehirlenme İhtimali ve Belirtileri
East Anglia Üniversitesi'nden Profesör Cathie Martin, yeşil filizlenmiş patateslerin yenmemesi gerektiğini, çünkü bu durumun solanin adı verilen toksinlerin artmasına yol açtığını belirtiyor. Solanin, hem insanlar hem de evcil hayvanlar için zararlı olabiliyor.
Solanin zehirlenmesi nadir görülen bir durum olsa da 1970’lerde İngiltere’de 78 çocuğun yeşil patates tüketimi nedeniyle hastaneye kaldırıldığı vakalar yaşanmıştır.
Solanin zehirlenmesinde hafif belirtiler arasında ishal, kusma ve şiddetli karın ağrısı yer alırken; daha ağır vakalarda baş dönmesi, kafa karışıklığı, fiziksel zayıflık, görme bozuklukları, bilinç kaybı ve ölüm gibi ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir. Semptomlar zehirli patatesin tüketilmesinden sonra dakikalar veya günler içinde gelişebilir.
Filizlenmiş Patates İçin Öneriler
- Filizler küçükse, pişirmeden önce dikkatlice çıkarılmalı.
- Filizler uzun ve patates yumuşaksa atılması önerilir.
- Yeşil kısımlar mutlaka kesilmeli; bu bölgeler zehirli maddeler içerir.
- Görünür küf veya çürüme varsa patates çöpe gönderilmeli.
- Filizlenen patatesler ekilecekse, filizlere zarar verilmemeli; aksi takdirde bitki zarar görebilir.
- Hamileler, bağışıklık sistemi zayıf olanlar veya küçük çocuklar için risk almamak en güvenli yaklaşımdır.
Patateslerin Doğru Saklanma Yöntemleri
Patateslerin tazeliğini korumak ve israfı önlemek için 3-10 derece arasında, serin, kuru ve karanlık alanlarda saklanması faydalıdır. Yıkama işlemi nem oluşumunu artırarak küf riskini yükselteceği için tercih edilmemelidir. Ayrıca, patateslerin soğanlardan ayrı tutulması önerilir; çünkü bu iki sebze birbirlerinin filizlenmesini hızlandıran gaz ve nem yayabilir.
Filizlenen Soğan ve Sarımsak Tüketimi Nasıl Olmalı?
Filiz vermiş soğan ve sarımsaklar, patatesten farklı olarak tüketim açısından daha az risk taşır. Profesör Martin, bu sebzelerdeki filizlerin içerdiği besin maddeleri nedeniyle büyüdüğünü ve zararlı bir toksin taşımadığını belirtiyor. Ancak bu durumda tatları biraz acılaşabilir ve yapıları yumuşayabilir.
Uzmanlar, soğan ve sarımsağın hava alabilecekleri, plastik torbalardan daha çok kağıt ya da file torbalarda saklanmasını öneriyor. Küflenme, yumuşama veya kötü koku gibi belirtiler varsa bu ürünler kullanılmamalıdır.
