Ali Duman'dan dikkat çeken açıklamalar
Sosyal Güvenlik Müşaviri Ali Duman, asgari ücretin belirlenme süreci, enflasyonun etkileri ve çalışanların yaşadığı ekonomik zorluklara ilişkin kapsamlı değerlendirmelerde bulundu.
Duman, temel ihtiyaç maddeleri açısından Türkiye’deki fiyat artışlarının Avrupa’daki artışlarla kıyaslanamayacak düzeyde olduğunu belirtti. "Temel ihtiyaçlar bakımından Avrupa'daki fiyat artışlarına göre ülkemizdeki fiyat artışları gerçekten birbiriyle eşdeğer değil," ifadesiyle durumu özetledi.
ABD ile Türkiye arasında uçurum var
Ali Duman, Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında asgari ücret farkına da dikkat çekti. ABD'de asgari ücretin yaklaşık 1300 dolara denk geldiğini hatırlatan Duman, Türkiye'de bu miktarın 550 dolar seviyelerinde kaldığını ifade etti.
"Asgari ücreti yalnızca gelir olarak değerlendirmemek gerekiyor" diyen Duman, gelir-gider dengesi için sadece maaş miktarının yeterli olmadığını, ailenin birey sayısı, kira oranları ve vergi sisteminin de hesaba katılması gerektiğini vurguladı.
“Sadece maaşa bakmak eksik olur”
Duman açıklamasında şu sözlere yer verdi: “Asgari ücreti sadece gelir endeksli düşünmemek lazım. Gider kalemleri, vergi dilimleri, kira tutarları ve ailede kaç kişinin yaşadığı da çok önemli. Avrupa ülkelerinin çoğunda evin giderleri karşılanamıyorsa, devlet sosyal yardımlarla devreye giriyor.”
Avrupa’nın sosyal destek sistemi Türkiye’ye örnek olabilir mi?
Avrupa ülkelerindeki destek modellerine de değinen Duman, Türkiye'de bu tür sosyal koruma mekanizmalarının yetersiz kaldığını ifade etti. Avrupa'da devletlerin, gelir yetersiz kaldığında destek sunarak yaşam standartlarını koruduğuna dikkat çekti.
Enflasyona ilişkin de konuşan Duman, "Enflasyonun bileşenlerinden biri işçilik maliyetleridir" diyerek, ücret artışlarının bu oranlar üzerinde etkili olduğunu vurguladı.
Yeni Hal Yasası fiyat artışlarını dizginleyebilir mi?
Gıda fiyatları ve enflasyondaki oynaklığa da değinen Duman, Avrupa’da market fiyatlarının keyfi olarak belirlenemediğini söyledi. “Avrupa'da ürünün satış fiyatını düzenleyen bir sistem var. Bu yapı sayesinde firmalar istedikleri gibi zam yapamıyorlar,” açıklamasında bulundu.
Türkiye'de hazırlanmakta olan yeni hal yasasının, bu noktada denetim mekanizması sağlayarak fahiş fiyat artışlarını engelleme potansiyeli taşıdığını dile getirdi. Avrupa’da çift haneli enflasyon oranlarının nadir görüldüğünü hatırlatan Duman, Türkiye'deki fiyat artışlarının bu ölçüde kontrol altında olmadığını belirtti.
Duman, asgari ücretin yalnızca miktar olarak değil, yaşam koşulları, gider düzeyleri ve sosyal destek unsurlarıyla birlikte değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
